We moeten ons heel erg veel zorgen maken over Poetins bevel om de nucleaire afschrikkingsmiddelen in gereedheid te brengen. Dat zegt Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. ‘Dit is ongehoord, dit is totaal abnormaal, hier zijn kernwapens niet voor.’ Volgens De Wijk is nucleair uitsluitend een optie wanneer je land wordt binnengevallen.
Krankzinnige tiran
‘Hier is iemand die dus rustig bereid is om kernwapens te gebruiken in een oorlog die geen inzet van kernwapens rechtvaardigt. Ik denk dat we Poetin moeten gaan zien zoals hij is: dit is een krankzinnig geworden tiran. Hier zit geen rationaliteit meer achter, dit doe je niet.’ En dat blijkt volgens de strategische analist ook uit de rommelige en trage manier waarop de opmars verloopt: Poetin heeft te weinig troepen, ‘de logistiek is gewoon klote’ en Poetin is niet in staat geweest om Charkov snel in te nemen. ‘Het gaat niet zoals hij gedacht heeft.’
Ongehoord stom
Gevraagd in hoeverre een paleiscoup tot de mogelijkheden behoort om van Poetin af te komen noemt De Wijk een recente zuivering van een hoge functionaris binnen de veiligheidsdienst riskant: ‘Iedereen die een beetje tegen hem is, wordt eruit gegooid. Deze man heeft lang in isolatie gezeten en is het zicht op de werkelijkheid kwijt. En dat is echt een groot probleem.’ Volgens De Wijk moet het Westen een slap koord bewandelen om de zaak niet compleet te laten escaleren. Hij noemt een eventuele hogere alertering van de kernwapenarsenalen van Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de VS dan ook olie op het vuur. Dat Europese landen aankondigen Oekraïne te gaan bewapenen noemt hij echter ‘ongehoord stom’.
Casus belli Bosporus
Volgens De Wijk moet dat in het geheim gebeuren omdat Poetin zijn nucleaire wapengekletter niet alleen gekoppeld heeft aan de economische sancties, maar ook aan de westerse retoriek, de in zijn woorden ‘agressieve verklaringen’ – en daar vallen wapenleveranties natuurlijk ook onder. ‘Op deze manier wordt de NAVO betrokken bij een conflict, en al helemaal als Turkije de Bosporus gaat afsluiten.’ Het zou De Wijk ook niet verbazen als de Amerikaanse president Biden besluit om de Bosporus af te sluiten voor Russische schepen. ‘Wat natuurlijk een casus belli van jewelste is.’
Oekraïne heeft Turkije gevraagd de Bosporus die de Zwarte Zee verbindt met de Middellandse Zee af te sluiten. Turkije is daartoe krachtens het Verdrag van Montreux uit 1936 toe gemachtigd, maar moet wel schepen doorlaten die de Zwarte Zee als thuisbasis hebben en op weg zijn daarheen.
Het blokkeren van die zee-engte is iets dat volgens Turkije-correspondent Joost Lagendijk misschien wel helemaal niet nodig is. Volgens Lagendijk zijn immers alle schepen die Rusland terug in de Zwarte Zee wilde voor zijn operaties tegen Oekraïne al ter plaatse. ‘Ook al is het oorlog, als er Russische schepen de Zwarte Zee als thuisbasis hebben, dan hebben die het recht om terug te keren. Ze mogen alleen niet deelnemen aan de oorlog.’
Alles is een daad van agressie
De honderdduizend dollar-vraag is nu alleen wat er gaat gebeuren wanneer Russische schepen de Bosporus door willen die geen thuisbasis daar hebben, dan komen NAVO en Rusland recht tegenover elkaar te staan. Volgens De Wijk wordt het afsluiten van de Bosporus gezien als een daad van oorlog door de Russen. En datzelfde geldt voor de wapenleveranties en het aandikken van de NAVO-troepen in Oost-Europa. ‘Alles wat er nu gebeurt wordt door Poetin gezien als een daad van agressie: defensieve wapenleveranties, ook als er Amerikaanse troepen naar Polen of de Baltische staten gaan. En dan escaleert het op een manier die je niet wilt in Europa.’
‘Wapenleveranties moet je in stilte doen, hou het bij economische sancties. Ga daar niet krachtpatserig mee doen. Het probleem is dat er bij de NAVO niks achter zit – we hebben zo vaak de discussie gehad over versterking van Defensie, maar als je alles hebt wegbezuinigd, dan kun je wel verbaal krachtpatserig zijn, maar er zit geen macht achter. Dat kan een escalatie op zich betekenen.’
Wat doet Erdogan?
De leider van NAVO-lid Turkije Erdogan en Poetin hebben een zekere verstandhouding met elkaar, maar in hoeverre deze een uitweg biedt uit de crisis, weet Lagendijk niet. Turkije, dat ook stevige handelsrelaties heeft met Oekraïne, heeft een paar keer zijn diensten aangeboden, maar daarop is niet gereageerd door het Kremlin. ‘Ik denk dat Turkije de balans probeert te vinden, de vraag is wat gaat Turkije met het Turkse luchtruim doen? Gaat Turkije aan de sancties meedoen? Mijn indruk is dat Erdogan kijkt hoe de hazen lopen en op het laatste moment een zet doet die goed valt.’
Bron: BNR, 27-02-2022
Bron foto: Kremlin.ru
