Het gesprek tussen de Oekraïense president Zelenski en de Chinese leider Xi Jinping is een nederlaag voor het Westen. ‘Wij kunnen dit dus kennelijk helemaal niet zelf oplossen. Het gebeurt in onze achtertuin, maar China moet erbij komen voor een oplossing.’ Dat zegt Rob de Wijk, defensiespecialist en directeur van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) in de podcast Boekestijn en De Wijk.
‘China kan zich blijkbaar permitteren om zichzelf als vredesstichter te gaan profileren’, zegt De Wijk. ‘Ik vind het prima maar je moet je wel realiseren dat China hier een rol op zich neemt die tot voor kort was weggelegd voor het Westen. Dat dit naar China verschuift is heel bijzonder en voor het Westen is het een soort nederlaag. China heeft eerder successen geboekt in het Midden-Oosten met de toenadering tussen Iran en Saudi-Arabië. Je ziet dat de wereldorde verschuift.’
Na het gesprek tussen Xi en Zelenski is besloten dat een bemiddelaar naar Oekraïne zal gaan, die zowel met de Russen als met de Oekraïners zal gaan praten. Een belangrijke ontwikkeling, denken podcastmakers De Wijk en Arend Jan Boekestijn. ‘Maar meeste experts zeggen ook dat we er niet te veel van moeten verwachten. Rusland is voor China veel belangrijker dan Oekraïne.’ Daarbij merkt Boekestijn wel op dat China in 2019 de grootste handelspartner van Oekraïne was.
‘Het gebeurt in onze achtertuin, maar China moet erbij komen voor een oplossing’
Rob de Wijk
Tegelijkertijd ziet De Wijk ook een nieuwe propagandaoorlog. ‘Poetin is helemaal niet bereid om te gaan onderhandelen, dat zegt hij zelf ook. Tegelijkertijd zijn de Russen vooral defensief bezig, los van Bachmoet.’ Volgens De Wijk is het onduidelijk hoe de situatie in Oekraïne nu echt is, ‘behalve dat we wachten op een Oekraïens offensief en dat Rusland zich ingraaft.’
Tegenoffensief essentieel voor Westen
Volgens Boekestijn en De Wijk is een Oekraïens tegenoffensief van essentieel belang voor het Westen. ‘Geen klinkende overwinning heeft immense risico’s. Er zijn veel mensen die bang zijn dat dat niet gaat gebeuren’, zegt Boekestijn. ‘Dan zal Zelenski onder druk worden gezet om te gaan praten met de Russen’, zegt De Wijk, die constateert dat Oekraïne al naar het tweede plan wordt geduwd.
‘Als Oekraïne niet succesvol is, dan heeft het Westen ook verloren. Want daarna wordt het heel erg lastig voor het Westen om überhaupt door te gaan met het leveren van steun in de vorm van nieuw materieel en nieuwe munitievoorraden, want ze zijn er gewoon bijna niet meer. De schappen raken leeg.’
Een Oekraïens offensief zou in mei moeten gaan plaatsvinden. ‘Dat is wel logisch’, zegt De Wijk. ‘We weten eigenlijk al maanden dat de meeste zware wapens tanks dan binnen zijn, de eenheden zijn geformeerd en de winterprut is opgedroogd. En we weten dat het het offensief van Rusland weinig heeft opgeleverd. Dat is dan wel een tijd waarin dit kan gaan gebeuren.’