In de media werd president Obama al snel tot verliezer gebombardeerd toen Rusland het initiatief nam voor de chemische ontwapening van Syrië. Inderdaad had Obama zich in een tamelijk lastige positie gemanoeuvreerd.
Zijn belangrijkste bondgenoot, het Verenigd Koninkrijk, haakte af. Afgezien van Franse steun was er weinig internationale animo voor een strafexpeditie tegen Assad. Bovendien was de steun voor de interventie van het Congres uiterst twijfelachtig. Kortom, deze episode in de Syrische crisis toont maar weer eens aan hoe politici zich zelf in een hoek kunnen manoeuvreren. Wie zegt dat de inzet van chemische wapens een rode lijn is die niet mag overschreden, moet omwille van de eigen geloofwaardigheid interveniëren, ook al is dat op dat moment het domste wat je kunt doen.
Het was dan ook cynisch dat uitgerekend de winnaar van de Nobelprijs voor de vrede door een interventie een escalerend regionaal conflict zou kunnen ontketen. Maar wat er nu gebeurt stemt hoopvol. Het is onbelangrijk of de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken mogelijk wat ondoordacht riep dat Assad een strafexpeditie kon voorkomen als hij zijn chemische wapens zou opgeven. Feit is dat daardoor een totaal nieuwe dynamiek ontstond.
Autocratisch geregeerde bondgenoten
De vraag is natuurlijk waarom Rusland zo snel Kerry’s suggestie omarmde. Ik denk dat het Westen onderschat hoezeer Rusland, evenals China, tegen elke aantasting van de soevereiniteit van een land is. Moskou en Peking geloven niet dat de Veiligheidsraad gerechtigd is een regime change te sanctioneren. Bovendien wantrouwen ze de westerse bedoelingen diep. Amerika en zijn bondgenoten bezwoeren dat ze niet uit waren op regime change in Libië, maar ze deden het toch. Regime changes vonden ook plaats in Kosovo, Afghanistan en Irak. De vrees is diepgeworteld dat Amerika en zijn Europese bondgenoten er uiteindelijk ook niet voor terugdeinzen te interveniëren als het in hun ogen fout gaat in Tsjetsjenië, Tibet of in de autocratisch geregeerde bondgenoten van Moskou of Peking.
Het Amerikaans-Russische akkoord zelf is het toonbeeld van diplomatiek vernuft. In één klap beëindigde het akkoord de discussie over de schuldvraag. Strafmaatregelen worden niet langer genomen om Assad te straffen voor de inzet van chemische wapens. Strafmaatregelen worden nu genomen als de uitvoering van het akkoord gefrustreerd wordt door wie dan ook. Dat kunnen Ruslands bondgenoot Assad of de door het westen gesteunde rebellen zijn. Die laatsten worden ervan verdacht ook over chemische wapens te beschikken en te hebben ingezet.
Terechte winnaar
Het Amerikaans-Russische akkoord heeft ook in één klap de relatie tussen beide landen verbeterd en dwingt hen nu een brede politieke oplossing voor het hele conflict te vinden. Daarvoor is de steun van Iran onontbeerlijk. Want alleen Iran en Rusland kunnen geloofwaardig met Assad in gesprek gaan. Dat de Iraanse leiders het Russische initiatief steunden is logisch. Geen ander land heeft zo geleden onder chemische wapens als Iran tijdens de oorlogen met Irak.
Als het spel handig wordt gespeeld, lossen Amerika en Rusland uiteindelijk ook nog het Iraanse nucleaire probleem op. Obama gaat dan als terechte winnaar van de Nobelprijs de geschiedenis in, terwijl de Russische positie sterk wordt verbeterd.
Experts
Related Content
