Partijen als PvdA, GroenLinks, SP en D66 willen bedragen van een half tot anderhalf miljard euro bezuinigingen. Door de systematiek van het Centraal Planbureau dragen dergelijke bezuinigingen bij aan het op orde brengen van de rijksbegroting. Anders gezegd, partijen die op defensie fors bezuinigen zien dat terug in een beter rapportcijfer. Het probleem is dat het CPB zelf zegt de welvaartseffecten van veiligheid niet te kunnen meten. Met andere woorden, het model van het CPB is een boekhoudkundige exercitie die zich niet bekommert om de belangrijkste kerntaak van de staat, namelijk veiligheid.
Defensie is in het model weggegooid geld en die conclusie wordt kennelijk door politici gedeeld, getuige de verkiezingsprogramma’s. Er lijkt nauwelijks besef van de positie van Nederland en over hoe wij in ons eigen belang welvaart en veiligheid kunnen beschermen. Buitenlandbeleid en defensie interesseert partijen nauwelijks.
‘Nederland sterker en socialer’ heet het PvdA-programma. Hoe kan Nederland sterker worden als je nauwelijks oog hebt voor de buitenwereld? Er moet meer met één stem worden gesproken ‘om beter resultaat te boeken op het gebied van vrede’. Klinkt mooi, maar de krijgsmacht krijgt een miljard minder. Effectieve diplomatie eist een sterke economie en meedoen met militaire operaties. Doe je dat niet, dan zal een ander ook geen vinger naar je uitsteken, sta je er alleen voor en krijg je niets voor elkaar.
De SP stelt: “Nederland draagt zorg dat internationale samenwerking de hoeksteen vormt van internationaal beleid”. Maar defensie wordt door de SP goeddeels afgeschaft. GroenLinks wil een vredeslegertje gericht op bescherming van de bevolking. D66 wil bezuinigen door meer Europese samenwerking.
Sommige politici lijken te denken dat je als land iets bijdraagt door in te zetten op stevige internationale instituties en mooie handelsverdragen. Flauwekul. Je kunt slechts iets bereiken door invloed uit te oefenen. Dat eist meedoen en je nek uitsteken.
De afgelopen tijd heb ik Kamerleden over defensie gesproken. Opvallend was dat sommige fractiespecialisten tegen verdergaande bezuinigingen waren, maar dat ze overruled werden door hun partijleiders. Opvallend is ook dat de argumentatie voor verdergaande bezuinigingen bleef steken bij de opmerking dat defensie ook haar steentje moet bijdragen. Dit argument is kul. Want er wordt op defensie al sinds 1990 bezuinigd. Het zorgbudget stijgt jaarlijks meer dan het hele defensiebudget. En bezuinigingen op defensie dragen niet of nauwelijks bij aan budgettaire oplossingen.
Ik heb het gevoel dat Nederland net als voor beide wereldoorlogen wegzakt in afzijdigheid en antimilitarisme. Minister Hillen stelt dat defensie door bezuinigingen ‘niet op orde is voor welke ambitie dan ook’. Ergo, bij extra bezuinigingen valt defensie stil. Dan kan de krijgsmacht haar grondwettelijke taak van bescherming van de internationale rechtsorde en belangen niet meer waarmaken. Dan kan ook de regering haar constitutionele verantwoordelijkheid voor vrede en veiligheid in een turbulente wereld niet meer uitvoeren. Dat dit tot politieke en constitutioneel-juridische vragen zonder precedent leidt, hoeft geen betoog.
Trouw.
