Poetin wordt geleid door rancune tegen het Westen

De Oekraïense interim-president Jatsenjoek weet het zeker. Hij meldde dat Rusland een derde wereldoorlog tracht te ontketenen. Bijna een derde van alle Nederlanders is het met hem eens, blijkens een recent onderzoek van DVJ Insights voor Editie NL.

Retoriek en angst horen bij conflicten. Evenals het trekken van gemakkelijke conclusies. Collectief optimisme heerste bij aanvang van de Arabische Lente, terwijl iedere deskundige met historisch besef voorspelde dat dit fout zou kunnen aflopen. In Syrië werd de oppositie omarmd, terwijl deskundigen voorspelden dat de aard van het conflict ook hen tot wandaden zou kunnen brengen. In Oekraïne omarmden commentatoren, met politici als Verhofstad en Van Baalen als hun voorgangers, de pro-Europese oppositie, terwijl deskundigen vreesden dat op de Maidan de kiem voor een burgeroorlog werd gelegd. We zien collectief wat we willen zien en negeren de feiten.

Estland

Poetin wordt momenteel neergezet als een onvoorspelbare machtswellusteling. Dat laatste klopt, maar onvoorspelbaar is hij niet. Hij moet echt gek zijn om Navo-gebied aan te vallen, zelfs als etnische Russen van het Estse Narva daarom vragen. Die stonden sympathiek tegenover de Russische annexatie van de Krim, maar wonen wel op Navo-grondgebied. Een Russische aanval op Estland brengt conform het Navo-verdrag het hele bondgenootschap in oorlog. Ook Nederland. Zo’n aanval dreigt niet.

Poetin lijkt het niet aan te durven om Oost-Oekraïne binnen te vallen. Bij aanvang van de crisis oefenden 150.000 Russische militairen langs de grenzen van Oekraïne. Later meldde de Navo dat het er 40.000 waren en dat Rusland binnen vijf dagen Oost-Oekraïne kon bezetten. Mogelijk, maar Rusland heeft te weinig troepen om Oost-Oekraïne bezet te houden en de burgers te beschermen, wat het volkenrechtelijk verplicht is te doen. Ter vergelijking: in 1968 werd het dissidente, kleine Tsjecho-Slowakije door 500.000 Warschaupactmilitairen binnengevallen.

Humanitair doel

Oekraïne dreigt door een interventie een moeras te worden waar Poetin niet meer uitkomt. Die conclusie wordt versterkt door recente gebeurtenissen. Pro-Russische separatisten in Donjansk verwierpen als eerste het akkoord dat Oekraïne, Rusland, de EU en Amerika in Geneve sloten. Want dit akkoord was niet met hen gesloten.

Poetin verklaarde voorts dat ingrijpen een humanitair doel dient, namelijk het ontzetten van bedreigde etnische Russen. Maar vervolgens bleken vooral de pro-Russische separatisten de barbaren. Bovendien blijkt slechts een kleine minderheid, inclusief etnische Russen voor aansluiting bij Rusland te zijn. Poetin is dus niet welkom en een interventie in Oost-Oekraïne kan dan tot een tweede Syrië leiden. Daar zit Poetin niet op te wachten. Vandaar zijn aankondiging troepen terug te trekken.

Tot nu toe is Poetin niet het soort onvoorspelbare leider waar veel politici en commentaren hem voor houden. Hij is een rationeel machtspoliticus, die geleid wordt door rancune tegen het Westen. Die etnische Russen buiten Rusland zegt te willen beschermen. En die gedreven wordt door de wens iets van de glorie van de oude Sovjet-Unie te herstellen. Zijn stappen tot nu toe passen in dit kader. Het althans voorlopig niet doorpakken in Oekraïne is eveneens in lijn met de calculaties van een dergelijke machtspoliticus.

Lees het volledige artikel in Trouw.