Poetin leeft in een andere wereld”, constateerde bondskanselier Merkel nadat ze vorige week met de Russische president had gesproken. Ik vrees dat het andersom is. Wat Poetin doet is, helaas voor Merkel, ‘normale’ machtspolitiek van grootmachten of landen die dat denken te zijn.
Europese politici die denken dat de rest van de wereld denkt en doet zoals het postmoderne Europa, dat machtspolitiek met militaire en economische middelen feitelijk heeft afgezworen, leven buiten de realiteit. Door het integratieproces is in Europa de rauwe machtspolitiek gelukkig uitgebannen. Maar buiten Europa gaat het machtspolitieke spel juist naar een hogere versnelling.
Het gedrag van Rusland staat niet op zichzelf. Kijk naar China. Sinds dat land opkomt worden de conflicten met de landen in de regio feller. De aanhoudende ruzie over een groep onbewoonde eilanden tussen Japan en China haalt ook hier het nieuws. In 2010 was er een clash tussen een Japans patrouillevaartuig en een Chinees visserschip dat ervan werd verdacht zich wederrechtelijk op te houden in de wateren rond de Senkaku eilanden (Diaoyu eilanden volgens China). De Chinese kapitein werd gevangengenomen en de rel liep zo hoog op dat China de export van zeldzame aardmetalen, cruciale grondstoffen voor de Japanse industrie, aan banden legde. Eind vorig jaar stelde China plotseling boven de eilanden een luchtverdedigingszone in. Elk vliegtuig moest zich aanmelden. De Amerikanen lieten zich niet provoceren en lieten daags na de aankondiging een B52 bommenwerper door het gebied vliegen.
Het conflict om de zeggenschap over de eilanden ontstond in 1968 toen olie bij de eilanden ontdekt werd. Grondstoffen, de toegang tot visgronden, maar ook beveiliging van zeeroutes is ook de aanleiding voor conflicten in de Zuid-Chinese Zee.
China claimt het hele gebied, maar de omliggende landen hebben eveneens hun claims. De spanningen lopen geregeld hoog op over de Spratly- en de Paraceleilanden. In 2012 ontstond een militair conflict met de Filippijnen over de zeggenschap over een deel van het gebied. Uiteindelijk leidde dit tot een handelsboycot van de Filippijnen door China.
China gedraagt zich dus net als Rusland, als een klassieke grootmacht die militaire en
economische machtsinstrumenten inzet om buitenlandpolitieke doelstellingen te bereiken en gebruik maakt van de aftakelende macht van het westen. Daarom concentreert Amerika nu zijn militairen meer en meer in Azië. Alleen zo kan tegenwicht worden geboden aan de snel groeiende Chinese krijgsmacht die vorige week van premier Li Keqiang 12 procent meer budget kreeg.
In tegenstelling tot Amerika is het postmoderne Europa verleerd dat er in de echte wereld zoiets bestaat als machtspolitiek, strategisch denken en het actief gebruik van of dreigen met militaire en economische macht om het gedrag van andere staten te beïnvloeden. Daardoor is Europa nauwelijks meer in staat om zijn mondiale belangen te verdedigen.
Europa plaatst zich strategisch buiten de orde door deze ontwikkelingen af te doen als ‘een andere wereld’. Politici als Merkel hebben niet door wat elders in de wereld gaande is of sluiten doelbewust hun ogen. Daarmee zetten ze de toekomstige veiligheid en welvaart van de Europese burger op het spel.