Het Russische leger boekt terreinwinst in het oosten van Oekraïne maar met ongekend zware verliezen. De laatste dagen sneuvelen rond Bachmoet een kleine duizend Russische soldaten per dag, vier keer meer dan aan het begin van de oorlog, aldus een inschatting van het Britse ministerie van Defensie.
De aanhoudende aanvalsgolven, door kleine eenheden infanteriesoldaten, verbijsteren westerse waarnemers. In plaats van te manoeuvreren voor voordeel op het slagveld – wat veel training vereist, een hoge mate van discipline onder de soldaten en strategische creativiteit van commandanten – vallen ze frontaal Oekraïense posities aan. Met veel doden tot gevolg.
Zoals in de Eerste Wereldoorlog
Vergelijkingen zijn gemaakt met de menselijke golven waarin Britten, Fransen en Duitsers elkaar probeerden te overrompelen in de Eerste Wereldoorlog. Als de tegenpartij – in dit geval de Oekraïners – zich heeft verschanst en wordt ondersteund door artillerie, is dat bijna zelfmoord. Volgens de Russische nieuwssite Kwal heeft het huurlingenleger van de Wagner Groep de laatste negen maanden zo al tachtig procent van zijn troepen verloren.
Peter Wijninga, defensiespecialist en veiligheidsexpert van het Haags Centrum voor Strategische Studies, heeft er de laatste dagen niet geheel ontoevallig het boek Catastrophe 1914: Europe goes to war van de Britse oorlogshistoricus Max Hastings bijgepakt. ,,Je ziet al een tijdje parallellen. Hastings voert getuigen op uit die tijd. Onder anderen een Russische soldaat die schrijft naar huis: ‘We worden vertrapt door de tsaar, we worden mishandeld door onze officieren maar we zijn Russen. We hebben te weinig voedsel, te weinig kleding en te weinig wapens en toch vechten we’.
Eigenlijk kun je zeggen dat het ruim een eeuw later niet anders is. Slecht getraind vallen de laatste lichtingen soldaten de Oekraïense stellingen aan. Het lijkt soms zelfs een klassieke grondoorlog zonder luchtsteun, wat wederom doet denken aan de Eerste Wereldoorlog. Er waren in 1914 wel vliegtuigen maar die voerden hun eigen oorlog. Slechts hier en daar werkten luchtmacht en landmacht troepen samen en nu zie je dat ook. Dat maakt het misschien wel zo’n grote slachting op de grond.”
De psyche van de Rus
Er zijn video’s waarin frontsoldaten worden afgeslacht of hun officieren bevechten, maar toch blijven de aanvalsgolven doorgaan. Je moet in de diepere psyche van de Russen duiken, wil je het begrijpen, denkt Wijninga. ,, Het Russische volk heeft geen democratische traditie gekend. Politieke ontwikkeling en politiek bewustzijn zijn er nauwelijks. Van het autocratische tsarisme – met een sterke onderdrukking door de geheime politie – is het land overgegaan naar de Sovjet-Unie – met een sterke onderdrukking door de Cheka en de KGB.
Het Westen heeft destijds een enorme fout gemaakt door niet te investeren in democratie maar te investeren in Rusland als handelsland.
Peter Wijninga, defensiespecialist en veiligheidsexpert HCSS
Poetin heeft eenzelfde autocratische insteek als het gaat om onderdrukking van vrije meningsuiting en politieke activiteit. In de jaren negentig was er een glimmertje van democratie in Moskou maar het Westen heeft destijds een enorme fout gemaakt door niet te investeren in democratie maar te investeren in Rusland als handelsland.”
Merendeel soldaten gesneuveld
Volgens een recente studie van het – van oorsprong – Russische Conflict Intelligence Team, zijn het afgelopen jaar minstens 65 duizend Russen omgekomen of vermist geraakt bij de aanval op Oekraïne. Nog eens 200 duizend Russen zijn gewond afgevoerd. Ingeschat wordt dat 80 procent van de gevangenen die door Rusland naar het front zijn gestuurd, is gesneuveld.
Ook onevenredig veel soldaten uit delen van Siberië zijn opgeofferd. Wijninga: ,,Dat zijn dat absurde aantallen, dat kunnen wij ons in het Westen niet voorstellen. We hadden al tien keer de witte vlag gehesen. Maar de Russen blijven doorgaan. Russen kunnen veel meer incasseren dan wij in het Westen. Ze hebben ook een grotere veerkracht. We hebben ons dat niet beseft.”