Den Haag werkt hard aan nieuwe handelsregels die de export van chiptechnologie richting China verder beperkt. De regels zullen mogelijk worden afgestemd op Amerikaanse pogingen om China van bepaalde technologieën uit te sluiten. Al lijkt het niet bepaald vrijwillig, zo denkt Paul Verhagen, expert op het gebied van hightech competitie bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
‘Het betekent waarschijnlijk dat je overstag gaat voor de Amerikanen en dat je eigenlijk wordt gedwongen in dit conflict tussen China en de Verenigde Staten’, aldus Verhagen. ‘Dus wij mogen dan geen ASML-machines meer verkopen aan China. Dat betekent minder omzet voor ASML, minder R&D voor ASML, en veel meer afhankelijkheid van de Verenigde Staten.’
Hoe cru het moge klinken, Verhagen stelt dat het geopolitiek gezien de ‘harde werkelijkheid’ is. ‘In de geopolitiek heb je eigenlijk alleen de Verenigde Staten, en zij zijn al bezig met deze sancties sinds 2018’, vervolgt hij. ‘Zij zijn de grootmacht, en als ze besluiten dat er iets moet gebeuren, kan het goedschiks of kwaadschiks. Dit is nog enigszins goedschiks, maar als ze het echt willen, kunnen de Amerikanen de hele supply chain om zeep helpen.’
Samenwerking
Verhagen benadrukt dat het besluit naar alle waarschijnlijkheid samen met ASML genomen is. ‘ASML en de Verenigde Staten zijn geen strategische rivalen. Ze willen samen de tegenstander – China in dit geval – tegenwerken’, aldus Verhagen. ‘Het is wel lastig voor ASML om niet dingen te verkopen aan China, omdat een groot deel van hun omzet daar vandaan komt. De Amerikanen moeten nu dus een manier vinden om dat gat te vullen.’
Hij denkt tevens dat er in het sluiten van de deal ook is opgenomen dat ASML meer aan de Verenigde Staten kan gaan leveren. ‘Zo zijn er nieuwe fabrieken van TSMC die in Arizona worden gebouwd, en dat zullen ongetwijfeld ook machines van ASML zijn. Dus die bevoorradingsketen wordt nu verplaatst van Azië naar de Verenigde Staten. Daar zijn ASML-machines voor nodig, dus het zou kunnen dat ze er iets uit hebben gekregen.’
Effect
Kijkend naar het effect dat het handelsverbod heeft, kan Verhagen concluderen dat China er wel degelijk redelijk veel last heeft. ‘De Chinese economie is grotendeels ingesteld op integreren in de wereldeconomie en dingen goedkoop produceren’, vervolgt hij. ‘Als ze geen Westerse geavanceerde technologie meer krijgen, moeten ze het zelf ontwikkelen. Dat is niet makkelijk, want er zijn middelen, geld én kennis voor nodig. En die kennis zit vooral in het Westen. Natuurlijk zijn er veel PhD’s en studenten in China, maar uiteindelijk gaan die door de Westerse onderwijsinstituten. Dus het is best wel moeilijk.’
Bron: BNR, 8 dec 2022
