Vijftig jaar geleden haalde de wereld rond deze tijd opgelucht adem. Een allesverwoestende kernwapenoorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie met mogelijk 200 miljoen slachtoffers was afgewend. Nooit eerder had de wereld een dergelijke acute, existentiële crisis meegemaakt.
Na de val van de Sovjet-Unie en na het vrijgeven van Amerikaanse gespreksopnames zijn de details bekend geworden van wat beide zijden dreef en hoe de interne besluitvorming verliep. De adviseurs van de president, verenigd in de ExComm (een onderdeel van de Nationale Veiligheidsraad), verschilden diepgaand van mening over hoe met de Russen moest worden omgegaan. Dit maakte de rol van de Amerikaanse president John F. Kennedy doorslaggevend. Voor hem was het dilemma simpel: een aanval tegen de raketten op Cuba zou tot Russische nucleaire vergelding op Berlijn leiden, waardoor hij geen andere keus had dan een nucleaire vergeldingsaanval tegen Rusland uit te voeren.
Alles afwegend besloot Kennedy geen aanval op Cuba uit te voeren en niet met Rusland over het terugtrekken van de raketten te onderhandelen, maar een blokkade van het eiland af te kondigen. Door zijn schepen terug te roepen zou Sovjetleider Chroestsjov een oorlog kunnen afwenden. Dat gebeurde.
Bij China om geld bedelen
Geen andere president is later in een dergelijke acute existentiële crisis terecht gekomen. Toch zijn de huidige problemen voor de Verenigde Staten in een sluipende vorm eveneens existentieel. Van George W. Bush is bekend dat hij kolossale fouten heeft gemaakt door zijn ideologische optimisme over de shaping power van de Verenigde Staten. Na een succesvolle en wereldwijd gesteunde interventie in Afghanistan waarbij de Taliban werd verdreven, viel hij Irak binnen. De hoge kosten van deze mislukte oorlog in combinatie met belastingverlagingen brachten Amerika in een ongunstige positie toen de financiële crisis uitbrak.
Bush kwam erachter dat Amerika de wereld niet naar zijn hand kon zetten. Onder Obama lukte dat ook niet. Sterker, bijvoorbeeld door het niet aanpakken van Medicare, het peperdure zorgstelsel voor ouderen, is de situatie zelfs verergerd. Bovendien wordt het land verlamd door politieke polarisatie waardoor de staatschuld Amerika’s supermachtstatus ondermijnt. Als Taiwan of Japan tegen China moeten worden verdedigd, moet het Witte Huis bij wijze van spreken bij China om geld bedelen om oorlogsschepen te kunnen sturen.
Vleugellam
Obama of Romney. Maakt het wat uit? Obama kreeg de Nobelprijs voor de vrede, maar kon de verwachtingen niet waarmaken. De oorzaken zijn Amerikaans machtsverval en een financiële crisis die samenviel met een geopolitieke verandering zonder precedent. Deze samenloop van omstandigheden versnelde de opkomst van economische grootmachten als China en Brazilië.
Dit gegeven maakt ook Romney vleugellam, als die tenminste de nieuwe president wordt. Want shaping power is een afgeleide van economische macht, die weer een voorwaarde voor militaire macht is. Het enige voordeel van een herverkiezing van Obama is dat presidenten pas in hun tweede termijn kunnen doorpakken. Obama kan nog tot een Kennedy uitgroeien als hij in zijn tweede termijn op miraculeuze wijze dat Amerikaanse machtsverval weet te keren.
Experts
Related Content
