Ruim een week voor het aflopen van de Mayakalender – die het einde van de wereld voorspelt – kondigen de samenwerkende inlichtingendiensten van de Verenigde Staten de ondergang aan van de wereld zoals we die nu kennen. Ze doen dat in hun toekomstverkenning ‘Global Trends 2030‘.
Meer dan nu het geval is, moeten de Amerikanen rond 2030 de macht delen met landen als China, India en Brazilië. De wereld wordt instabieler als grootmachten over voedsel, water en energie vechten. En als instituties zoals de VN zich niet aan de nieuwe geopolitieke realiteit kunnen aanpassen. Het rapport constateert dus dat snelle veranderingen in de wereld tot conflicten kunnen leiden. Maar dit is eigenlijk door de gehele wereldgeschiedenis het geval geweest.
Eerder dit jaar nam ik deel aan het ‘red team’ dat deze studie kritisch moest testen. Interessant was vooral het debat over de Europese Unie. Die was somber.
Europa vergrijst
De EU wordt in het rapport beschreven als een onvoorspelbare speler die er niet in is geslaagd de burgers van Europa te verenigen. De eurocrisis heeft meedogenloos blootgelegd hoe groot de verschillen zijn tussen landen en hoe enorm de structurele economische problemen zijn. De productiviteit is de afgelopen 15 jaar afgenomen. Investeringen in onderzoek en ontwikkeling blijven te laag. En het continent vergrijst, waardoor het aandeel werkenden langzaam verkleint.
De kans op totale ineenstorting van Europa lijkt klein, dus blijft het voortmodderen. Maar een Europese renaissance wordt niet uitgesloten als het streven naar een federale staat vleugels krijgt.
Opmerkelijk is dat Nederland wordt genoemd als land dat op papier meer invloed heeft dan waar het gezien zijn bevolkingsomvang en economie recht op heeft. In Washington sputterde ik nog wat dat Nederland daar dan weinig mee had gedaan. Het ging om een optelsom van aantallen ambassades, en niet om onze reputatie.
Grondstoffen
Een merkwaardige omissie in het rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten is de rol van grondstoffen. In het merendeel van de conflicten spelen die een rol. Zonder goud en coltan zou het in Congo nu rustig zijn, bijvoorbeeld.
Wel richt de studie zich op de mega-impact van het aanboren van nieuwe energievoorrraden als schaliegas en schalie-olie. De Amerikanen worden op energiegebied zelfvoorzienend. Het gevolg is dat de olie- en gasprijzen wereldwijd zullen instorten en de energie-exporterende landen in het Midden-Oosten destabiliseren.
Hoewel leden van het ‘red team’ van mening waren dat schaliegas en -olie mogelijk de belangrijkste toekomstbepalende factor vormen, staat dit kennelijk om politieke redenen niet zo expliciet in het rapport. Als Amerika ‘energieonafhankelijk’ wordt, zal de Amerikaanse economie sterker worden en kan Washington zich volledig gaan richten op de competitie met China.
Europa en het Midden-Oosten worden dan aan hun lot overgelaten. Maar, zo voorspellen de inlichtingendiensten, er zijn nog wel zorgen over de milieueffecten van de winning van die energievoorraden.
Zo geredeneerd ligt de toekomst van Amerika, Europa en het Midden-Oosten dus in handen van de milieubeweging. Ook dat hadden de Maya’s niet voorzien.
Experts
Related Content
