HCSS
  • News
    • BNR | De Strateeg
    • Columns
    • Draghi Report Series
    • Events
    • Podcasts
  • Publications
    • Publications
      • All Publications
    • Defence & Security
      • Behavioural Influencing in the Military Domain
      • (Nuclear) Deterrence and Arms Control
      • Hybrid Threats
      • Rethinking Fire and Manoeuvre
      • Robotic and Autonomous Systems
      • Strategic Monitor Dutch Police
      • Transnational Organised Crime
    • Geopolitics & Geo-economics
      • China in a Changing World Order
      • Europe in a Changing World Order
      • Europe in the Indo-Pacific
      • Knowledge base on Russia (RuBase)
      • PROGRESS / Strategic Monitor
      • Transatlantic Relations
    • Climate, Energy, Materials & Food
      • Climate and Security
        • International Military Council on Climate and Security (IMCCS)
        • Water, Peace & Security (WPS)
      • Critical Minerals
      • Energy Security
        • Tank Storage in Transition
      • Food Security
    • Strategic Technologies
      • Cyber Policy & Resilience
        • Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC)
      • Emerging Technologies
      • Global Commission on Responsible Artificial Intelligence in the Military Domain (GC REAIM)
      • Semiconductors
      • Space
  • Dashboards
    • Dashboards
      • All Dashboards
        • GINA
    • Defence & Security
      • DAMON | Disturbances and Aggression Monitor
      • GINA | Military
      • Nuclear Timeline
    • Geopolitics & Geo-economics
      • Dutch Foreign Relations Index
      • GINA | Diplomatic
      • GINA | Economic
      • GINA | Information
    • Climate, Energy, Materials & Food
      • Agrifood Monitor
      • CRM Dashboard
    • Strategic Technologies
      • Cyber Arms Watch
      • Cyber Comparator
      • Cyber Norms Observatory
      • Cyber Transparency
  • Services
    • HCSS Boardroom
    • HCSS Datalab
    • HCSS Socio-Political Instability Survey
    • Strategic Capability Gaming
    • Studio HCSS
    • Indo-Dutch Cyber Security School 2024
    • Southern Africa-Netherlands Cyber Security School 2025
  • NATO Summit
  • GC REAIM
    • GC REAIM | Members
    • GC REAIM | Conferences
    • GC REAIM | Partners, Sponsors, Supporters
  • About HCSS
    • Contact Us
    • Our People
    • Funding & Transparency
    • Partners & Clients
    • HCSS Newsletter
    • HCSS Internship Programme
    • Press & Media Inquiries
    • Working at HCSS
    • Global Futures Foundation
  • Click to open the search input field Click to open the search input field Search
  • Menu Menu

News

Internationale situatie geeft geen opgeruimd gevoel opinie (NL)

September 18, 2008

Terwijl de bank Lehman Brothers ten onder ging en verzekeraar AIG op punt van omvallen stond, meldde oud minister van Financiën Onno Ruding in Nova dat het allemaal reuze mee viel en dat de Nederlandse financiële sector zo is georganiseerd dat dergelijke calamiteiten hier vrijwel uitgesloten zijn.

Op Prinsjesdag sprak ook Wouter Bos sussende woorden. kopte boven een artikel van zijn hand: ’Somberheid is niet op zijn plaats’. Ook de troonrede ademde optimisme. Goed, de groei is voor volgend jaar tot 1,25 procent naar beneden bijgesteld, maar ongeveer iedereen gaat er op vooruit. En dat is van belang om er collectief de moed in te houden. De baas van de Europese Centrale Bank Jean-Claude Trichet weet zeker dat er in 2009 sprake is van economisch herstel en dat wij nu op het diepste punt van de crisis zitten.

In mijn omgeving worden, voor wat het waard is, deze uitspraken niet geloofd. Collega’s kijken naar de zakkende beurskoersen en vragen zich af wanneer het tijd wordt hun geld van de bank te halen en in een oude sok te stoppen. Sentiment speelt hier een belangrijke rol en politici zien het als hun taak het vertrouwen in de financiële sector omhoog te praten. Helaas maken de beelden van Lehman-employees die met favoriete koffiemok en foto van geliefde in de hand het pand verlaten meer indruk.

Mij valt als niet-econoom op dat de kredietcrisis weliswaar het gevolg is van de mondialisering, maar dat politici zeggen niet machteloos te staan en dat zeker in Nederland de zaak onder controle is. Bos schreef dat toezichthouders nieuwe bevoegdheden krijgen en nieuwe eisen aan financiële instellingen worden gesteld. Ik geloof best dat er nieuwe maatregelen nodig zijn. Maar als deze crisis het gevolg is van de mondialisering, dan is het ook zeker dat de problemen het gevolg zijn van toegenomen economische onderlinge afhankelijkheid waardoor diezelfde nationale politici hun grip op het economisch handelen verliezen.

Mij valt voorts op dat niemand een oplossing heeft. Het blijft steken bij constateringen als ’het verwijderen van rotte appels’ (Lehman). Dat duidt erop dat de financiële sector te complex is georganiseerd en dat er onvoldoende kennis bestaat over de dynamiek van het systeem zelf. Dit staat in schril contrast met de exactheid van de voorspellingen. Maar een economische groei van 1,25 procent voor 2009 lijkt mij een slag in de lucht. Dit soort getallen lijkt te zijn gebaseerd op economische modellen die slechts gedeeltelijk de werkelijkheid nabootsen.

Financiële instellingen heb ik zien werken met modellen waarmee voorspellingen over de toekomst werden gedaan aan de hand van analogieën uit het verleden. Kortom, wat vroeger niet gebeurde, kan in de toekomst ook niet gebeuren. Dit is iets wat deskundigen op het gebied van de internationale veiligheid allang hebben los gelaten. Want zij weten sinds de val van de Muur in 1989 dat de internationale veiligheidssituatie zich van de ene naar de andere niet-voorspelde crisis voortsleept. De erkenning dat het ondenkbare denkbaar is, kan ook louterend werken voor de financiële sector. Dat vereist een andere methode van analyseren en voorspellen, waarbij de internationale veiligheid een belangrijkere factor is.

De internationale betrekkingen verruwen, Azië is in opkomst en voor het opraken van grondstoffen is voorlopig geen oplossing. Ik zie bij ministers van financiën en economen echter een fixatie op de economie als geïsoleerd, bijna technisch vraagstuk. We prijzen ons nu gelukkig met de dalende olieprijs, maar door een akkefietje met Iran kan die weer exploderen. En dan blijkt die financiële crisis ineens om te slaan in een economische malaise die de gemiddelde Nederlander hard raakt.

Trouw

  • Share on Facebook
  • Share on X
  • Share on WhatsApp
  • Share on LinkedIn
  • Share by Mail

Experts

Related News

Related Content

Opinie | Gerben Bakker: Wie altijd migratiepolitiek aanvocht, bewees de rechtsstaat zelf geen dienst
Kees van Rij benoemd tot lid van de permanente Commissie Europese Integratie van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV)
Opinie | Het gevaar van de onbekende en onbenoemde dreiging

Office Address

  • The Hague Centre for Strategic Studies
  • Lange Voorhout 1
  • 2514 EA The Hague
  • The Netherlands

Contact Us

  • Telephone: +31(70) 318 48 40
  • E-mail: info@hcss.nl
  • IBAN NL10INGB0666328730
  • BIC INGBNL2A
  • VAT NL.8101.32.436.B01
  • Contact

Legal & Privacy

  • Disclaimer & Privacy
  • Algemene Voorwaarden (NL) 
  • Terms & Conditions (ENG) 
  • Coordinated Vulnerability Disclosure
  • Ethical Standards
  • Manual for Responsible Use of AI

Follow us

© The Hague Centre for Strategic Studies
    Link to: Westen kan geen vuist maken tegen machtig Rusland (NL) Link to: Westen kan geen vuist maken tegen machtig Rusland (NL) Westen kan geen vuist maken tegen machtig Rusland (NL) Link to: Systeem kraakt in zijn voegen door drie crises tegelijk (NL) Link to: Systeem kraakt in zijn voegen door drie crises tegelijk (NL) Systeem kraakt in zijn voegen door drie crises tegelijk (NL)
    Scroll to top Scroll to top Scroll to top

    GDPR Consent

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Privacy policy | Close
    Settings

    GDPR Consent Settings

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Website statistics collect anonymized information about how the site is used. This information is used to optimize the website and to ensure an optimal user experience.

    View details

    Functional cookies are used to ensure the website works properly and are neccessary to make the site function. These cookies do not collect any personal data.  

    View details
    Forget my settings Deleted!