Het Westen wacht een doemscenario. (NL)

’Losing Control’ luidt de titel van het boek van topeconoom Stephen D. King van de Britse bank HCBC. De titel geeft goed weer waarmee de westerse wereld kampt: we dreigen de grip op onze eigen ontwikkelingen te verliezen – voor zover dat al niet het geval is. Stephen King schrijft enge verhalen, constateert The Times, maar Stephen D. King schrijft nog engere. Daarmee voegt hij zich bij het koor realistische wakkerschudders die beleidsmakers een gevoel van onmacht geven.

Volgens King lijkt er een einde te komen aan een stijging van onze welvaart, die inmiddels een paar honderd jaar aan de gang is. Door de mondialisering komen nieuwe machten als China, Brazilië en India op, die allemaal een deel van de grondstoffenkoek willen hebben.

Die koek is door het Westen gedurende zijn economische opmars al deels geconsumeerd. Door de mondialisering zijn kapitaal, innovatief vermogen en arbeidskrachten mobieler geworden, en deze verplaatsen zich naar plekken waar ze kunnen renderen. Dat lijkt niet langer Amerika te zijn en zeker niet Europa, waar de recessie harder toeslaat dan elders in de wereld en waar steeds grotere vraagtekens bij het oplossend vermogen van leiders worden gezet. Het ziet er daarom naar uit dat de komende tien jaren onze lost decade worden, vergelijkbaar met die van Japan gedurende de jaren negentig van de vorige eeuw.

Het gevolg? Sociale onrust thuis en groeiende afhankelijkheid van landen waarmee wij historisch, politiek en cultureel niet veel hebben. Zo steunt Amerika zwaar op dollarreserves van China. Maar als dat land zijn dollarbelangen afbouwt, bijvoorbeeld door met dollars grondstoffen- en energievoorraden elders in de wereld te kopen, krijgen de Amerikanen een dubbel probleem. Zeker nu er tekenen zijn dat de renminbi de rol van de dollar op termijn kan overnemen en de Chinese grondstoffenaankopen versnellen. Voeg daarbij het onvermogen van Europa om überhaupt een zinvolle rol in de wereld te spelen en het doemscenario is compleet.

Dat het Westen in een langdurige periode van stagnatie verzeild kan raken, wordt ook onderbouwd door de statistieken van de Amerikaanse onderzoekers Carmen Reinhart en Kenneth Rogoff. Hun laatste boek heet ’This Time is Different’. Een prachtige titel, die goed weergeeft hoe politici de huidige situatie bezien. Ze ontkennen de werkelijkheid door niet naar ervaringen uit het verleden te kijken. Ze constateren dat nu alles anders is en dat wat vroeger fout ging, nu niet kan gebeuren. Maar dat valt tegen.

Crises volgen een vast patroon en leiden volgens de onderzoekers tot een fors lagere huizenprijzen, oplopende werkloosheid en tot een explosie van de overheidsschuld van gemiddeld 86 procent van het BBP. Een wisselkoerscrisis en hoge inflatie, zoals die zich nu in Engeland aftekent, horen er ook bij. Omdat schuldencrises gemiddeld 4,1 jaar duren, mag verwacht worden dat we nog lang niet uit de problemen zijn. En omdat crises een grillig verloop hebben, kan Kings scenario realiteit worden.

Een nieuw kabinet mag zich daarom niet vastklampen aan een star regeerakkoord dat snel de prullenbak in kan. Het draait nu om flexibel inspelen op snel veranderende omstandigheden.

Trouw