Mooi nieuws kwam er in 2017 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat in het rapport de Sociale Staat van Nederland meldde dat het goed gaat. Maar liefst 85 procent van de Nederlanders zegt gelukkig te zijn en vindt dat ze in welvaart leeft.
De tevredenheid over de democratie is hoger dan in 1990 en de Nederlander is over migranten positiever dan toen. Veel reden tot klagen lijkt er niet, want de Nederlandse economie groeit.
En toch is 2017 het jaar van de ‘verlossers’ geworden: politici die een gitzwart beeld schetsen en zichzelf als de oplossing voor alle onheil zien. In Nederland kwam doemdenker Thierry Baudet in het parlement. Hij verpakt zijn boodschap dat Nederland aan de rand van de afgrond staat in pseudo-intellectuele praat over oikofobie waarvan eigenlijk niemand begrijpt wat dat is. Baudet vindt dat er sprake is van een ziekelijke afkeer van het eigene. Maar ik zie niemand die daaraan lijdt.
Zelfbenoemde verlossers kwamen ook in het Duitse parlement, veroverden de macht in de Verenigde Staten en Oostenrijk, versterkten hun positie in Polen en Hongarije en verloren in Frankrijk.
Vergiftigd debat
In die landen vergiftigden zij het debat met hun nationalisme en xenofobie, deden ze hun best zich als democraten voor te doen en verwierpen op verontwaardigde toon elke suggestie dat ze tegen het fascisme aan schurken.
Helaas passen ze echter in een traditie waar deze stroming ooit uit voortkwam. Tenminste, als je de eerder door mij aangehaalde fascisme-expert Robert Paxton moet geloven. In die traditie passen volgens hem politici die inspelen op een vermeende volkswoede door het beeld van een enorme crisis op te roepen die alleen zij met onorthodoxe middelen kunnen oplossen. Die crisis komt voort uit bedreigingen van buiten zoals terrorisme en immigranten, of is het gevolg van het doorgeschoten liberale individualisme van de elite.
Jared Taylor
Mij verbaasde het daarom niet dat Baudet het nodig vond om vijf uur lang met de racistische alt-right ideoloog Jared Taylor te praten. Beide passen ze in dezelfde extreem conservatieve, nationalistische traditie, met de Amerikaan Richard Spencer als belangrijkste exponent. Hij is degene die in de westerse wereld het meest openlijk het fascistische gedachtegoed omarmt. Dat mag in Amerika ongestraft.
Ik ben ervan overtuigd dat wanneer dit in Europa niet strafbaar zou zijn, sommige politici ook los gaan. Maar voorlopig belanden ze daardoor in de gevangenis en kunnen ze verkiezingswinst op hun buik schrijven.
Precies om die verkiezingswinst is het te doen. Door zichzelf als redder van het Avondland te zien zeggen ze een historische taak te vervullen. Kijk naar Baudet. Als hij premier wordt, is dat tegen wil en dank en alleen maar omdat hij ‘denkt dat het nodig is’.
Toch denk ik dat deze querulanten het niet gaan redden. Kijk naar die 85 procent van de Nederlanders die best tevreden is. Zij laten zich echt geen hel en verdoemenis aanpraten. Ik stel daarom voor om in 2018 onze fascinatie voor deze types opzij te zetten en ze te behandelen als incarnaties van boer Koekoek, die uiteindelijk ook niets voor elkaar kreeg.
De column van Rob de Wijk is wekelijks te lezen in Trouw
Experts
Related Content
