Hoe moet Europa omgaan met de instabiliteit en toenemende Russische invloed in de Sahel? Rusland maar ook China zijn actief in de regio en hebben economische belangen en investeringen. ‘Maar de Russen en Chinezen zullen heel snel teleurstellen’, zegt Han ten Broeke, directeur Politieke Zaken bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, in podcast Boekestijn & De Wijk. ‘Daar, in dat gat, moeten wij, het Westen, overtuigend springen.’
De impact van de coup in Niger is groot, ziet Ten Broeke. ‘Niger zit in een soort domino, die we de afgelopen jaren hebben zien plaatsvinden in Afrika. Het is het einde van de Françafrique-strategie’, zegt Ten Broeke.
De junta die vorige week een staatsgreep heeft gepleegd in Niger, heeft donderdag de militaire samenwerking met Frankrijk beëindigd. Een vertegenwoordiger van de junta las het besluit over de herroeping van de militaire overeenkomsten met Frankrijk donderdag laat op de nationale televisie voor. Frankrijk heeft tussen de 1000 en 1500 militairen in Niger die helpen bij het bestrijden van een opstand van groepen die banden hebben met al-Qaeda en Islamitische Staat die zich over de regio heeft verspreid.
Russische invloed
Niger speelt een cruciale rol in de Franse en westerse strategieën om de jihadistische opstand te bestrijden die de Sahel sinds 2012 teistert. Het anti-Franse sentiment in de regio lijkt toegenomen, aangewakkerd door Rusland dat de laatste jaren steeds prominenter aanwezig is via de huurlingengroep Wagner.
‘Rusland wordt, al dan niet via Wagner, gezien als de security provider, en de Chinezen zouden economische voorspoed en giftige leningen brengen. Maar beiden maken hun beloften niet waar’, stelt Ten Broeke in de BNR-podcast Boekestijn en De Wijk. ‘Dat biedt kansen.’
In 2019 was er een top tussen Afrika en Rusland, waarvan er vorige week ook één plaatsvond en waarbij, volgens Ten Broeke, veel Afrikaanse staatshoofden met genoegen naar Moskou komen. ‘Het zijn er minder dan destijds, maar ze komen nog steeds.’
Russen en Chinezen zullen teleurstellen
Op die top werd door de Afrikaanse landen en Rusland afgesproken dat er enorme handel zou komen, maar daarvan is volgens Ten Broeke ‘nog niet de helft’ gerealiseerd. ‘Daarnaast zie je dat de Chinezen aanwezig blijven en massaal zijn binnengekomen. Maar vooral lokaal merkt men dat de Chinezen altijd komen met hun eigen mensen, en dat je heel weinig lokaal terugziet van de investeringen. Als Europa nu verstandiger zou omgaan met het OS-instrument, zouden we onze invloed, onze leverage, want daar gaat het om in het buitenlandbeleid, kunnen laten groeien’, aldus Ten Broeke.
Hoewel de Russen een plan hebben, denkt Ten Broeke dat ze ‘heel snel zullen teleurstellen’. ‘Zoals de Chinezen dat ook doen. Daar in dát gat moeten wij overtuigender gaan springen.’
Fence sitters
Ten Broeke haalt een artikel van Foreign Affairs aan, geschreven door Matias Spektor, hoogleraar internationale relaties in São Paulo. Dit artikel is interessant, vindt Ten Broeke. ‘Brazilië heeft een andere blik op wat er in de wereld gebeurt en hij geeft eigenlijk een verdediging van dat deel van de wereld. Hij verdedigt de belangen van wat hij ‘fence sitters’ noemt, landen zoals Indonesië, India, Brazilië, Turkije, Nigeria en Zuid-Afrika.’
Volgens Ten Broeke streven deze landen ernaar zich te beschermen tegen de risico’s van de nieuwe rivaliteit tussen de VS en China. Hij benadrukt dat het belangrijk is om deze allianties te versterken door onze defensie-uitgaven te verhogen, actievere diplomatie te bedrijven, migratiepolitiek te kunnen bedrijven en handels- en economische instrumenten in te zetten om aan onze buitengrenzen wat meer ‘Fort Europa’ te creëren. ‘Dit gebeurt al mondjesmaat, maar er is ruimte voor verbetering. Het begint met begrip voor deze ‘fence sitters’. Dat betekent dat we in deze wereld weer moeten gaan dingen om de handen van al deze landen, die altijd voor jou een alternatief hebben, er is altijd iemand die het aantrekkelijker weet te maken op korte termijn.’
Experts
Related Content
