Ooit had Nederland een minister van milieu, nu doet een minister dat onderwerp erbij. Niet omdat het milieu minder belangrijk is geworden, maar omdat politici wispelturig zijn in hun prioriteiten. Voor het klimaat pakt dat dramatisch uit. Net als bij defensie.
Net als het milieu is de krijgsmacht ook niet meer wat het geweest is. Inmiddels geven we met 1,25 procent van het bruto binnenlands product (bbp) minder uit dan de 1,59 procent in 1937. Dat was de zo verafschuwde tijd van het gebroken geweertje. Als de pensioenen en wachtgelden van de defensiebegroting worden afgetrokken, geven we slechts 0,87 procent van het bbp uit. Geen land met enig verantwoordelijkheidsbesef doet ons dat na.
Eindelijk pleiten nu CU, SGP en VVD voor meer geld. Oud-minister Hans Hillen, die eerst een miljard moest bezuinigen, wil er nu een miljard bij. Deze oproepen zijn het directe gevolg van de Oekraïne-crisis. Gut, zou defensie dan toch best belangrijk zijn? Inderdaad, met meer Europese politieke eenheid, het dreigen met geloofwaardige sancties en de afschrikking van geloofwaardige Europese krijgsmachten zou de crisis vermoedelijk niet zijn uitgebroken.
Geopolitiek
Het Krim-scenario was al voorzien in de Defensienota 1993 die de basis legde voor de huidige, door twintig jaar bezuinigen uitgeholde krijgsmacht. De reden waarom dit scenario toen werd geschetst, was het feit dat een Russische marinebasis op Oekraïens grondgebied een recept voor een crisis is.
Minister Timmermans stelde onlangs in Washington dat geopolitiek terug is, dat de stemming nu in Europa is omgeslagen en dat de tijd van bezuinigen op defensie in de meeste landen nu wel voorbij is. Zijn opmerkingen gaven ongewild aan wat het politieke probleem is. Echt, geopolitiek is nooit weggeweest. Geopolitieke crises zijn redelijk voorspelbaar en de gevolgen daarvan ook. De huidige problemen in de Zuid-Chinese Zee komen ook niet onverwacht. Maar politici laten zich leiden door de waan van de dag en stellen kortetermijnprioriteiten waarvan ze later spijt krijgen.
Politiek leiderschap vereist niet, zoals de meeste politici denken, dat wordt gehandeld als de stemming onder de bevolking omslaat. Burgers die politici kiezen en betalen mogen meer verwachten. Bovendien is ‘high politics’ – buitenlandbeleid, defensie en nationale veiligheid – de exclusieve verantwoordelijkheid van de regering.
Politieke zelfreflectie
Van die regering mag worden verwacht dat onze veiligheid in goede handen is en dat maatregelen worden genomen, ook al kunnen die op dat moment niet rekenen op de volledige steun van de bevolking. Het afbreken van krijgsmachten en inlichtingendiensten merk je pas als het te laat is. Zo heeft de AIVD onvoldoende personeel om al die Syrië-gangers in de gaten te houden. Echt geruststellend is dat niet.
Wat gaat defensie doen als, zoals Hillen wil, als er een miljard bij komt? Tanks terugkopen? De verkoop van gevechtsvoertuigen stopzetten? Elk wensenlijstje voor de wederopbouw van de krijgsmacht moet beginnen met politieke zelfreflectie. Dit pleit voor een parlementaire enquête over hoe het zover heeft kunnen komen, hoe het langetermijn-perspectief weer in de besluitvorming kan worden meegenomen en hun budgetten voor lange termijn kunnen worden vastgelegd. Dat is ook goed voor het milieu.
Experts
Related Content
