Het huidige klimaat- en energievoorstel van de Europese Commissie is door het Europese Parlement en diverse Lidstaten bekritiseerd omdat het niet ambitieus genoeg zou zijn voor het behalen van de Europese doelstellingen om de uitstoot van broeikasgassen in 2050 met 80 tot 95% te verlagen ten opzichte van 1990. Daarvoor moet in 2050 de energievoorziening voor het overgrote deel komen uit duurzame bronnen. De Europese Commissie stelt voor 2030 echter een niet-verplichtend duurzame energiedoel voor van 27%, een percentage dat zonder aanvullend beleid ook al in zicht komt. Op 30 september vergadert de Tweede Kamer over het Europese klimaat- en energiepakket voor 2030.
Geopolitieke consequenties van fossiel versus duurzaam De recente gebeurtenissen in Oekraïne laten eens te meer zien dat er naast klimaatdoelen ook geopolitieke redenen kunnen zijn voor de EU om snel over te schakelen op duurzame energie en energiebesparing. Tegelijkertijd moet Europa zich er van bewust zijn dat een Europese overgang naar hernieuwbare energie ook bepaalde dynamieken in werking zet die zowel positieve als negatieve invloed zullen hebben op de stabiliteit van het internationale systeem. De geopolitieke gevolgen van een overgang naar duurzame energie blijven in het huidige publieke debat vreemd genoeg onderbelicht.
Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen herbergt geopolitieke risico’s die worden beïnvloed door zowel klimaatverandering als door toenemende onzekerheid over onze energieaanvoer. Onomkeerbare klimaatverandering heeft grote gevolgen, met name voor ontwikkelingslanden. Periodes van extreme droogte en natuurrampen kunnen leiden tot voedselschaarste, vluchtelingenstromen en conflicten, die een weerslag kunnen hebben op de stabiliteit van ons continent. Onze energieaanvoer kan in het geding komen door onzekerheid rondom de levering van olie- en gas uit politiek instabiele regio’s, de toenemende moeilijkheid waarmee olie en gas worden gewonnen door internationale oliebedrijven en de groeiende mondiale concurrentie om beschikbare voorraden.
Kiezen Europa en andere grootverbruikers zoals China, de VS en India structureel voor duurzame energie dan zal het verminderen van de vraag naar olie- en gasimporten op de langere termijn waarschijnlijk leiden tot een prijsdaling. Hierdoor neemt de kans op conflict over toegang tot deze bronnen af. De EU zal door haar lagere afhankelijkheid minder snel betrokken raken bij militaire interventies gericht op energiezekerheid en zal ook minder kwetsbaar zijn voor politieke en economische druk van energieleveranciers zoals Rusland. Als de overgang naar duurzame energie wereldwijd een vlucht neemt, verliezen olie- en gas verder aan terrein als drijvende kracht achter veel intra- en interstatelijke conflicten en spanningen. De inkomsten van de veelal autocratische regimes in olie- en gas exporterende landen buiten Europa zullen ook terugvallen, waardoor hun machtsbasis kan afbrokkelen. Op de middellange termijn (0 – 20 jaar) kan dit leiden tot toenemende sociale en politieke instabiliteit in deze landen. Op lange termijn komt hierdoor mogelijk plaats voor meer duurzame en democratische vormen van bestuur. Het is daarom van belang dat Europa bij het verminderen van haar energie-afhankelijkheid oog heeft voor de kwetsbaarheden van landen in haar nabijheid en in haar relaties met buurlanden inzet op het verbeteren van openbaar bestuur en economische diversificatie.
Zowel vanuit veiligheids- als duurzaamheidsperspectief is er de noodzaak om in te zetten op een ambitieus Europees klimaat- en energiepakket voor 2030. De EU moet echter beter anticiperen op nieuwe veiligheidsuitdagingen die door de energietransitie gecreëerd worden.
De Openbrief over het EU energie- en klimaatbeleid 2030 gericht aan premier Mark Rutte treft u hier.
Het rapport download u hier
Photo credit: <a href=”https://www.flickr.com/photos/joc67/733190813/”>Jimmy_Joe</a> via <a href=”http://foter.com/”>Foter.com</a> / <a href=”http://creativecommons.org/licenses/by/2.0/”>CC BY</a>
Experts
Related Content
