U kent ze wel, die mensen die u op verjaardagsfeestjes trakteren op simpele oplossingen voor ingewikkelde problemen en die het allemaal anders gaan doen als zij het voor het zeggen hebben.
Wel, Syriza is een Griekse politieke partij die dit soort simplisten aan regeringsposten helpt. De laatste ontwikkeling is dat de Griekse minister van financiën Varoufakis door premier Tsipras op een zijspoor is gezet. Na weken zeuren en zaniken kon Varoufakis in Riga de EU geen details overleggen van het Griekse hervormingsprogramma, terwijl de bodem van de schatkist bereikt is.
De soap rond Varoufakis toont aan dat politiek, zeker buitenlandse politiek, niet iets is voor amateurs. Amateurs, die zich door hun eigen electoraat in een hoek hebben laten drijven en geen enkel gevoel hebben van de internationale context waarbinnen ze moeten opereren.
Die context is de realiteit van internationaal ‘whealen en dealen’ die zich niet goed verhoudt met de nationale politiek. Elke regering moet in zijn buitenlands beleid met die realiteit rekening houden en tot compromissen komen.
Idee-fixe
Kortom, of politici en het electoraat het leuk vinden of niet, andere landen bepalen mede de smalle marges van de binnenlandse politiek. Het enige land ter wereld dat zich aan deze wetmatigheid onttrekt is Noord-Korea. Leiders die denken dat deze wetmatigheid niet voor hen geldt, offeren uiteindelijk land en volk op voor de idee-fixe van volmaakte soevereiniteit. De Griekse leiders zijn hard op weg precies dat te doen.
De politieke toezeggingen die Syriza aan het electoraat heeft gedaan, de populistische wijze van politiek voeren, en de pokhouten opstelling ten opzichte van de schuldeisers maken concessies naar IMF en EU vrijwel onmogelijk.
Het gedrag van Varoufakis toont daarom goed aan wat er gebeurt als extremen in de politiek aan de macht komen. Precies om die reden heb ik mij altijd gekant tegen de gedachte dat uittreden uit de euro zonder risico’s gedaan kan worden.
Het roemruchte rapport van Lombard Street Research dat in opdracht van de PVV werd geschreven concludeerde dat een Nederlandse exit doenbaar en profijtelijk kan zijn, mits het proces geordend verloopt. Het probleem is echter dat een exit het resultaat van een politiek proces is, en dat verloopt per definitie niet geordend.
De wijze waarop Griekenland momenteel zijn hoofd in de strop duwt is daarvan een perfect voorbeeld.
Onhoudbaar
Hoe dit verder gaat laat zich raden. Een Grexit komt met rasse schreden naderbij, ook al krijgt Griekenland binnenkort de miljarden waar het op hoopt.
Een schuld van 175 procent van het BBP blijft onhoudbaar, maar het is onwaarschijnlijk dat deze regering kwijtschelding van een deel van de schuld zal worden gegund. Daarbij komt dat voor de ECB en de noordelijke lidstaten als gevolg van de herstructurering van de Griekse schuld van 2012 een Grexit veel minder hard aankomt dan een paar jaar geleden.
Goed, ook Nederland schiet er miljarden bij in, maar dat was toch wel gebeurd vanwege de onmogelijkheid tot terugbetalen.
Een Grexit is om meerdere redenen onverstandig, maar door toedoen van de amateurs van Syriza is er een wonder nodig om Griekenland voor de afgrond te behoeden.
De column van Rob de Wijk verschijnt wekelijks in Trouw.