De overheid moet een veel beter antwoord vinden op ondermijning bij bedrijven door de georganiseerde misdaad. De verleiding voor eigenaren van leegstaande varkensstallen en kassen en armlastige vissers is groot als ze bezoek krijgen van malafide partijen die ze een interessant aanbod doen, zegt voormalig hoofd van de nationale recherche Tom Driessen in de BNR podcast De Strateeg. ‘De georganiseerde criminaliteit is slim genoeg om te kijken waar de zwakheden zitten bij mensen én in de economische sector.’
Zelf woont Driessen in het Westland, waar hij zowat met eigen ogen zag waar de tuinders aldaar mee te maken kregen op het moment dat er een gascrisis ontstond. ‘Die tuinders kregen het enorm moeilijk met de verwarming. Veel van die kassen zijn in de winter een aantal maanden stilgelegd. Ik hoe je niet precies te vertellen wat er gebeurt: die kassen zijn ideale plekken om dingen te verstoppen of te telen. Zo worden bedrijven bewust of onbewust gelokt.’
Hetzelfde geldt volgens Driessen voor de visserij: als subsidies worden toegekend aan Zuid-Europese landen of de pulsvisserij wordt verboden, dan krijgen onze vissers het financieel lastig. ‘Dan zijn miljoeneninvesteringen weg. En zo zijn er heel veel voorbeelden, zoals ook de stikstofcrisis en de boeren, waarin bedrijven worden gelokt.’ Soms is de eigenaar van een stal of een vrachtwagen zich van geen kwaad bewust. ‘Maar op het moment dat het naar buiten komt, heeft hij daar een verantwoordelijkheid of schuld in.’
Ongewild betrokken bij ondermijning
De georganiseerde misdaad en de ondermijning vormen een ernstige bedreiging voor onze samenleving, zegt Driessen, tegenwoordig strategisch adviseur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). ‘Steeds meer mensen die dat eigenlijk niet willen raken betrokken bij ondermijning, onder meer door de aantrekkelijkheid van ‘makkelijk geld’. Dan zie je dat de maatschappij steeds makkelijker wordt, dat steeds meer mensen denken: hé, ik doe ook maar mee.’
Zo sluipt de ondermijning onze maatschappij binnen, waarschuwt Driessen. En die ondermijning betekent in feite ook de verpaupering van onze maatschappij. ‘We zijn niet in staat om onze normen en waarden en onderlinge afspraken op orde te houden, omdat we toch te makkelijk geld willen verdienen.’ Op dit moment speelt de ondermijning grotendeels via de lijnen van geld en geweld. ‘Om structureel resultaat te behalen moet je internationaal samenwerken, met elkaar het probleem omarmen en kijken hoe je het samen kunt oplossen.’
Afzonderlijke wapenvondsten
Wat zeker op de loer ligt is de status van Nederland als narcostaat, zegt Laura Jasper, strategisch analist bij het HCSS. Vaak gaat het nog over losse incidenten — ‘case based’ meldingen van afzonderlijke wapenvondsten of inbeslagnames van drugs. Voor een effectieve aanpak is een internationale uitwisseling van casuïstiek nodig. ‘Hoe vaker die zaken naar boven komen en worden besproken op basis van best practices en worst practices, hoe beter we de samenleving weerbaar kunnen maken en het opsporen kunnen versterken.’
Het is volgens Jasper niet moeilijk om te constateren dat georganiseerde ondermijning en criminaliteit een zeer grote bedreiging is voor rechtsstaat en democratische instituties. Tegelijkertijd behaalt Nederland als land zeer hoge scores op het gebied van misdaadbeheersing. ‘Maar Nederland is ook één van de belangrijkste spelers in de internationale drugsindustrie. Het zijn internationale netwerken, uiteindelijk gaan al die lijnen van land tot land en elk land heeft een bepaalde rol te spelen in de aanpak van georganiseerde criminaliteit.’
Bron: BNR Nieuwsradio, 5 mei 2024
Over deze podcast
De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.
Host: Paul van Liempt
Redactie: Michaël Roele
Related Content
