Een Pavlovreactie is de meest onverstandige reflex op de opmerking van de Franse president Emmanuel Macron dat hij Franse boots on the ground in Oekraïne niet uitsluit. Toch is dat precies wat er gebeurde: Europa ging zichzelf afvallen en op de pijnbank leggen, zegt Han ten Broeke, directeur politieke zaken van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, in BNR De Strateeg.
Het is koren op de molen van de Russen, zegt Ten Broeke: Radosław Sikorski in Polen, Olaf Scholz in Duitsland en zelfs demissionair premier Mark Rutte maakten met hun voorbarige reacties de Europese verdeeldheid compleet. Terwijl: als de Europese reactie op de opmerking van Macron beter gecoördineerd was, zonder die voorbarige reacties, was de kans op strategische ambiguïteit een stuk groter geweest, zegt Ten Boeke: laat je tegenstander vooral even gissen naar je intenties. ‘Dat is de beginvorm van een Europese superpower.’
Strategische culturen
Politicoloog en defensie-expert aan de VU Trineke Palm, tevens directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie, kan zich zeker vinden in die diplomatieke ambiguïteit. Wel denkt ze dat het van belang is om enige diversiteit aan te brengen over de inzet van geweld in de verschillende strategische culturen. Dat moet ook in het publieke debat naar voren komen. ‘Lidstaten hebben hun eigen binnenlandse zaken, daar heeft het ook wel mee te maken.’
Die diversiteit is zeker niet alleen maar slecht, zegt Palm, maar je moet wel weten wanneer je die inzet. ‘Hier was enige stilte wellicht strategischer geweest.’ Spannend is in dat kader wat er de komende tijd gebeurt nadat Eurosceptische partijen fors hebben gewonnen bij de Europese verkiezingen. ‘Eerst was het echt een anti-Europaverhaal, nu zie je in die hoek een groep politieke partijen die Europa nu ook inzetten om hun doelen te bereiken. Ik denk dat dat mijn belangrijkste observatie was bij de Europese verkiezingen.’
Een superpower zoals Ten Broeke die voor ogen heeft vereist wel een coördinator. En wie kan die rol beter op zich nemen dan de hoge vertegenwoordiger van het buitenlandbeleid? Die maakt immers toch al deel uit van de Europese Commissie, zegt hij. ‘Geef die het recht om een agenda te bepalen voor de Europese Raad. Die agenda moet je laten voorbereiden door niet alleen de EU-ambassadeurs, maar ook door NAVO-ambassadeurs. Hem de facto laten werken als een veiligheidsraad, dat zou mijn voorstel zijn.’
Geen gericht industriebeleid
De vraag is of een geïntegreerde defensie-industrie landen meer oplevert dan extra investeringen in reeds bestaande producenten als Saab, Thales Rheinmetall én VDL NedCar in Born. Ten Broeke staat ‘als liberaal’ niet meteen te juichen bij de mogelijke komst van gericht industriebeleid om bepaalde consortia min of meer onder druk tot stand te brengen. ‘Ik denk wel dat het gaat gebeuren, maar wees daar wel voorzichtig mee.’
Als Donald Trump in de Verenigde Staten weer aan de macht komt, is het van belang om meer Europese samenwerking tot stand te brengen om een vuist te kunnen maken tegen welke bedreiging dan ook, zegt Ten Broeke. ‘Daar hoort een industrie bij, maar uiteindelijk is het een pleidooi voor meer Europese coördinatie. Dat kán ook in de Europese Commissie, al heb ik dan liever een Commissaris van Bewapening, omdat ik denk dat daar het eerst werk te doen is.’
Bron: BNR Nieuwsradio, De Strateeg, 7 juni 2024
Bron: De Strateeg, BNR Nieuwsradio, 7 juni 2024
Over deze podcast
De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.
Host: Paul van Liempt
Redactie: Michaël Roele
Experts
Related Content
