Hoewel Europa steeds meer de noodzaak ziet van de samenwerking op defensiegebied, gaat een Europees leger er nooit komen. Dat zegt directeur politieke zaken Han ten Broeke van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies in BNR’s De Strateeg. ‘Het Europees leger is een belachelijke, bizarre en bezopen fictie. Iedereen die iets weet van Europese defensie spreekt niet in termen van een Europees leger.’
Ten Broeke stelt dat het ‘nu of nooit is’ voor het Europese defensiebeleid. Dat het zo acuut is komt onder andere door de mogelijke herverkiezing van Donald Trump als president van de Verenigde Staten. ‘Het is echt een cruciaal moment in het bestaan van de NAVO, maar ook voor Europa nu met de oorlog op het eigen continent.’ Volgens Ten Broeke is een Europees leger echter niet de oplossing om ervoor te zorgen dat Europa weerbaarder wordt tegen de verschillende dreigingen van binnen- en buitenaf.
Toch lijkt het in de volksmond zo nu en dan die kant op te gaan. Uiteindelijk is ook dat een misvatting, zegt Ten Broeke. ‘Mensen die zeggen voor een Europees leger te zijn, zoals bijvoorbeeld D66-Kamerlid Jan Paternotte, komen als ze er invulling aan moeten geven eigenlijk altijd met kritiek op het concept van een Europees leger.’ Volgens Ten Broeke wil bijna niemand een Europese krijgsmacht die door het Europese Parlement wordt aangestuurd. ‘We moeten daarmee ophouden, er moet een dik kruis doorheen.’
Ten Broeke noemt een Europees leger ‘een Mickey Mouse-voorstelling van de werkelijkheid’, en ‘een frame dat is ingesleten en dat met moeite van tafel te krijgen is’. Volgens de politiek directeur komt dat doordat veel mensen het verschil tussen Europese defensiesamenwerking en defensiesamenwerking in Europa niet weten. Bij het eerste vormt Europa het uitgangspunt. Daarbij gaat het om een civiele samenwerking, die niet per definitie militair is.
Europese samenwerking
Bij defensiesamenwerking in Europa haalt Ten Broeke het voorbeeld aan van Nederland en Duitsland die nu samenwerken op het gebied van tanks. ‘Dat is samenwerking in Europa, en niet Europese defensiesamenwerking. En aan die samenwerking in Europa is behoefte’, bepleit Ten Broeke. Volgens Trineke Palm, politicoloog en defensie-expert aan de VU, kunnen de stappen die nu door Duitsland en Nederland worden gezet, ook door andere landen worden genomen. ‘Europa is hybride. Het heeft zich heel erg ontwikkeld. Maar het bestaat eigenlijk uit allemaal verschillende bouwstijlen. Dat maakt het heel ingewikkeld, maar zorgt er ook voor dat er iets kan groeien.’
Palm – tevens directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie- benadrukt dat het er uiteindelijk omdraait hoe Europese landen een duidelijke gemeenschappelijke stem kunnen laten horen op het wereldtoneel. ‘Daar is ook een gezonde militaire poot voor nodig. Dat is er niet eentje die ook Europa militariseert, maar daardoor zorg je er wel voor dat je Europa krachtig en sterk maakt. Daar is een investering voor nodig, niet alleen een investering van 2 procent op defensiegebied, maar ook juist een investering op politiek en economisch vlak.’
NAVO-norm is niet voldoende
Palm en Ten Broeke zijn het erover eens dat het halen van de NAVO-norm van 2 procent niet voldoende is. Ten Broeke noemt het zelfs een ‘domme uitgave’. Hij vindt het raar dat de defensiebestedingen afhangen van de economische groei van een land. Volgens Ten Broeke moeten de defensie-uitgaven gebaseerd zijn op de veiligheidssituatie van een land, en niet op de economische situatie. ‘Veiligheid creëert namelijk welvaart’, aldus Ten Broeke.
Palm stelt dat het daarnaast minstens zo belangrijk is waar het geld uiteindelijk aan uitgegeven wordt. ‘Het is niet alleen een marktvraagstuk. Binnen Europa wordt er flink wat uitgegeven aan defensie. Het is alsnog niet voldoende, maar het is wel al veel.’ Het probleem is volgens Palm dat het op een zeer gefragmenteerde manier wordt uitgegeven. ‘Daar moet in Europees verband iets aan gedaan worden.’
Bron: BNR Nieuwsradio, 30 juni 2024
Bron: De Strateeg, BNR Nieuwsradio, 30 juni 2024
Over deze podcast
De Strateeg is een podcast van BNR in samenwerking met het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.
Host: Paul van Liempt
Redactie: Michaël Roele
Experts
Related Content
