Dankzij Trump zal de Chinese invloed alleen maar groter worden

Terwijl president Trump een nieuwe handelsoorlog begint, paait de Chinese premier Li Keqiang de Europese Unie met geruststellende woorden. De Chinese retoriek klinkt goed. Het zou om ‘win-win’ gaan en de Chinezen onthouden zich van de onbezonnen dreigementen zoals die uit Washington komen.

Li sprak vorige week in Kroatië waar hij beloofde dat China zich aan de Europese wetten zal houden. Als locatie koos hij de bouwplaats van een brug die door een Chinees bedrijf, met Chinese arbeiders wordt aangelegd, maar voor 85 procent met Europees geld gefinancierd. Pikant is dat Kroatië, het jongste lid van de Unie, tevens een van de landen is die zich het meest aan China heeft uitgeleverd.

Li was in dat land voor het 16+1 overleg tussen zijn land en zestien Oost- en Zuid-Europese landen. Door de toetreding van Griekenland kwam het aantal overigens op zeventien. De premier stelde dat wat China aan het doen is niet lijkt op ‘Game of Thrones’, waar alles om machtspolitiek draait. Maar net als in deze populaire fantasieserie is niets zoals het lijkt: het draait wel degelijk om machtspolitiek.

China heeft goed gekeken naar oude westerse koloniale machten

Daarbij heeft China goed naar de oude westerse koloniale machten gekeken. Veelal in ruil voor schuldenverlichting wordt landen leasecontracten voor havens ‘aangeboden’. Een aantal van die havens wordt vervolgens voor militaire activiteiten gebruikt. Dit overkwam Sri Lanka. Het nieuwe Navo-lid Montenegro lijkt daartoe nu gedwongen te kunnen worden. Griekenland sloot al een contract van veertig jaar voor de haven Piraeus af. Australië sloot een dergelijk contract ook af, maar vindt nu dat China daardoor te veel invloed heeft. Inmiddels heeft China zeggenschap over militaire havens in Pakistan, Djibouti, de Zuid-Chinese Zee, de Seychellen, Namibië en Sao Tomé.

Opmerkelijk is dat veel Europese politici dit niet willen zien. Hun gaat het om Chinese investeringen en handel. Wel zijn er wat tegenreacties op gang gekomen. De afgelopen jaren zijn de Chinese investeringen in

Europa teruggelopen. De discussie over Huawei en ZTE en de aanleg van het mobiele 5G-netwerk laat zien dat het niet vanzelfsprekend is dat China hier de digitale infrastructuur aanlegt en dan bepaalt wie daar op welke wijze gebruik van kan maken.

Huawei

Deze tegenreactie komt aan de late kant. Het overleg met zeventien Chinese bondgenoten in Kroatië ondermijnt de politieke eenheid van de Europese Unie en een aantal zal zich zeker overleveren aan Huawei en ZTE.

De enige kans die Europeanen hebben om hun onafhankelijkheid ten opzichte van China te bewaren is samenwerking. Het liefst trans-Atlantisch. Maar Trump zet die relatie met sancties als straf voor ‘oneerlijke’ Europese steun aan Airbus op het spel.

Trumps handelswijze is vreemd, omdat zowel hij als de Europese Unie naar een nieuwe balans in de relatie met China zoeken. Trump wil terecht dat Europa terughoudend is met Huawei en ZTE. Maar zijn aanvallen op de Europese Unie en de nieuwe handelsoorlog die hij in het vooruitzicht heeft gesteld zal de sympathie eerder in de richting van China doen omslaan. Daardoor bereikt Trump precies het omgekeerde van wat hij wil bereiken. De invloed van China zal op deze manier alleen maar groter worden.

Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw.