Sergei Lavrov, de Russische minister van buitenlandse zaken, ging er in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hard tegenaan: Amerika wil Rusland vernietigen, dus moet een er een einde komen aan de door ‘God op aarde’ (Amerika) gedomineerde wereldorde en de teloorgang van de internationale rechtsorde.
Die strijd moet Rusland samen met vrienden voeren. Wie dat zijn, is volgens hem ook duidelijk: de ‘Vriendengroep voor de Verdediging van het Handvest van de Verenigde Naties’. Dat handvest erkent de soevereiniteit van staten, huldigt het beginsel van niet-inmenging en bepaalt hoe geschillen vreedzaam kunnen worden beslecht. Zeg maar, alles waar Rusland zich niet aan houdt. Met dat handvest is dus niets mis, met de vriendenclub wel. Daarin zitten landen als Wit-Rusland, China, Cuba, de Democratische Republiek Congo, Eritrea, Iran, Syrië en Venezuela.
Ze delen hun afschuw van het Westen, in het bijzonder van Amerika. Denk dus niet dat Lavrov’s gefulmineer op algehele hoon kan rekenen. Sterker, China en Rusland pogen nu om samen met het ‘globale zuiden’ een vuist tegen het Westen te maken.
Meer kijkers dan het Spaanstalige CNN
Dat is soms best succesvol. De Russische propagandazender RT trekt met zijn Spaanstalige uitzendingen meer kijkers dan het Spaanstalige CNN. In het Midden-Oosten is RT groot op Facebook. Landen als Venezuela en Argentinië zenden onophoudelijk Russische propaganda uit. Veel Afrikaanse, Zuid-Amerikaanse en Zuidoost-Aziatische landen zijn te afhankelijk voor hun voedsel-, energie- en wapenbehoeften om ruzie met Rusland te maken. Dus wordt Poetins verwrongen beeld van de werkelijkheid, dat zo keurig door Lavrov in New York werd uitgedragen, daar ongecensureerd verspreid. In die landen hoor je niets over de opmars van Oekraïne in het oosten, de chaotische Russische mobilisatie, de protesten in Russische steden en de nepreferenda in de bezette gebieden.
Het zal u tegenvallen hoeveel mensen geloven dat niet Poetin, maar Biden de aanval op Oekraïne heeft ingezet, dat hij daarvoor van geheime biologische laboratoria gebruikmaakt en dat Amerika Rusland met kernwapens dreigt.
Nepnieuws en desinformatie worden ook hier overgenomen. Een blik op Twitter volstaat. Daar riep FVD-Europarlementariër Marcel de Graaff dat referenda, ook die van Rusland in Oekraïne, de wil van de bevolking uitdrukken en daarom nooit illegaal kunnen zijn. Ik raadde hem aan om als Nederlander een referendum in Vlaanderen uit te schrijven over aansluiting bij Nederland. Zijn politiek leider, Thierry Baudet is een onversneden Poetinadept.
Een snelle Russische actie
Maar door de slecht verlopen interventie, de afkondiging van de mobilisatie en aanzwellende nucleaire retoriek, begint het Russische narratief tegen Poetin te werken. Samen met de Indiase premier Modi riep de Chinese president Xi Poetin op om met Zelenski te gaan onderhandelen. Beide leiders zijn beducht voor de economische gevolgen van de crisis en zijn niet bereid een hoge prijs te betalen. Xi en Modi hoopten ongetwijfeld op een snelle Russische actie, zodat de gemoederen vlot tot bedaren zouden komen, net als na de annexatie van de Krim in 2014.
Of hun oproep veel effect heeft, valt te bezien. Poetin moet omwille van zijn binnenlandse politieke overleven succes boeken. Dat is op korte termijn belangrijker dan een goede relatie met die landen. Dus gaat de verdraaiing van feiten ook nog wel even door.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Bron: Trouw, 30 september 2022
