Mike Johnson, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden in de Verenigde Staten, heeft goed naar de inlichtingendiensten geluisterd en is er nu van overtuigd dat Poetins oorlog in Europa ook Amerika raakt. De diepreligieuze Johnson heeft naar eigen zeggen heel veel gebeden voor de goede afloop van de stemming over het steunpakket aan Oekraïne, om zo aan de goede kant van de geschiedenis te komen staan.
Om zijn argument kracht bij te zetten heeft hij de term ‘as van het kwaad’ afgestoft. Kennelijk zijn dergelijke termen belangrijk om het Amerikaanse volk achter je te krijgen. Begin deze eeuw plakte president Bush dat etiket op Irak, Iran en Noord-Korea. Maar volgens Johnson gaat het nu om Rusland, China en Iran. Vreemd is dat Noord-Korea is afgevallen, want dat land levert net als Iran volop wapens aan Rusland.
Biden wil een goede uitgangspositie voor Zelensky
Intussen is de extreemrechtse Marjorie Taylor Greene in woede ontstoken en beticht Johnson van verraad aan de Republikeinse zaak. Zij vindt dat steun ten koste van de Amerikaanse burger gaat en negeert, net als rechtse populisten in Europa, wat er op het spel staat.
Een voorstander van steun, de Republikeinse senator Lindsey Graham ging hard tekeer tegen zijn collega JD Vance, die in de New York Times schreef dat het een kwestie is van optellen en aftrekken: Oekraïne kan onvoldoende soldaten naar het front sturen en heeft meer materiaal nodig dan Amerika kan leveren. De conclusie is dat Oekraïne niet kan winnen. Dus is steun overbodig.
Maar winnen was niet de bedoeling van Biden. Die wil een goede uitgangspositie voor Zelensky aan de onderhandelingstafel. Die positie wijkt af van die van de Europeanen. Zij hebben van meet af aan gezegd dat Oekraïne moet winnen.
Vance heeft een punt: Oekraïne moet het gebrek aan troepen compenseren met de kwaliteit van de westerse wapensystemen. Lukt dat?
Rusland leert snel van de stommiteiten die op het slagveld zijn begaan, investeert fors in de defensie-industrie, krijgt enorme hoeveelheden wapens uit Iran en Noord-Korea en is in staat zonder problemen de enorme verliezen op het slagveld te compenseren. Elke maand worden ongeveer 30.000 jonge mannen geronseld en het ziet ernaar uit dat dit aantal verdubbeld gaat worden.
De crux is dat Oekraïne in staat is de Russen tegen te houden
Wie optelt en aftrekt, ziet dat er een wonder moet gebeuren om Oekraïne te laten winnen. Dat wonder is nodig om alle vreemde troepen het land uit te drijven en alle gebieden, inclusief de Krim, te heroveren. Dat kan met de kennis van nu alleen als de Russische krijgsmacht door een gebrek aan moreel instort.
Maar winnen is zoals gezegd het punt niet. De crux is dat Oekraïne in staat is de Russen tegen te houden, hier en daar een tactische overwinning te boeken en Poetin te dwingen tot een staakt-het-vuren en mogelijke onderhandelingen. Dat zorgt er ook voor dat Rusland geen directe bedreiging voor de Navo kan vormen. Voor Amerika en Europa is steun daarom uiteindelijk goedkoper dan een verwoestende oorlog tussen de Navo en Rusland of capitulatie voor een potentaat die van geen wijken wil weten.
Tot die conclusie is Johnson nu ook gekomen. Hopelijk volgen Europese leiders als Wilders, die net als Greene miljarden voor Oekraïne ‘totaal gestoord’ vond.
Rob de Wijk, Trouw, 26 april 2024
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.