Wat komt er na de inzet van de F-16, verzuchtte ik juni vorig jaar. De inzet van Navo-troepen in Oekraïne? De F-16’s zijn nog niet geleverd, maar de discussie over grondtroepen is al wel losgebroken.
Begin mei sloot de Franse president Macron niet uit dat deze ooit zullen worden ingezet. Nu vindt de Litouwse minister van buitenlandse zaken Landsbergis dat de opleiding van Oekraïense militairen beter in Oekraïne dan daarbuiten kan plaatsvinden. Want dat is efficiënter dan ze bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk te laten oefenen. Daarmee werden taboes geslecht.
Ook de Britse minister van buitenlandse zaken Cameron slechtte er een. Hij vindt het prima dat de Oekraïners Britse wapens gebruiken om doelen in Rusland te bestoken, want de Russen bestoken vanaf hun grondgebied immers ook doelen in Oekraïne.
Poetin zelf reageerde op deze uitspraken met oefeningen om samen met Belarus de tactische nucleaire paraatheid te testen.
Legitiem doelwit voor Rusland
Desondanks pleitten Duitse parlementariërs deze week voor het stationeren van luchtverdediging in Polen en Roemenië om Russische raketten boven Oekraïne uit de lucht te schieten. Dat daarmee wapensystemen op Navo-grondgebied een legitiem doelwit voor Rusland worden doet er kennelijk niet toe.
Al deze flinkdoenerij vindt plaats op het moment dat Rusland ten noorden van Charkiv een nieuw offensief heeft ingezet en ook elders in de Donbas succes boekt. Aan de ene kant is het goed dat het Westen zich niet door Poetin laat provoceren, maar het risico nemen van een oorlog met Rusland waar Europa politiek noch militair op is voorbereid, grenst aan onverantwoordelijkheid. Het meest verbijsterend is dat al die uitspraken geen publiek debat hebben ontketend.
Dat is er wel over Gaza. De reactie van Israël op de aanval van Hamas was inderdaad over the top, het aantal slachtoffers is disproportioneel, de voedselsituatie in de Gazastrook is penibel en Israël heeft geen enkel plan van hoe het verder moet. Hamas uitroeien lijkt onmogelijk en wie de strook uiteindelijk gaat besturen is onduidelijk. Tegelijkertijd is er in het Westen te weinig besef dat Hamasleiders als Sinwar de hevige reactie van Israël incalculeerden. Bovendien maken zij met afwijzen van een staakt-het-vuren de Gazanen onderdeel van een cynisch machtsspel. Want hoe meer Gazanen gedood worden, hoe meer de antipathie tegen Israël groeit en hoe sterker de positie van Hamas wordt.
‘Overwinning voor Iran’
Op X claimde de Iraanse opperste leider Khamenei al dat de studentenprotesten een overwinning voor Iran en de antizionistische krachten zijn. Daarom geldt ook voor Nederlandse studenten: realiseer je wat je roept als je de straat opgaat.
De reacties op de oorlogen in Midden-Oosten en Europa laten zien dat woorden ertoe doen. Woorden die Poetin aanmoedigen tot nog meer nucleaire dreigementen of prikacties tegen een Navo-land. Woorden die Hamas aanmoedigen om geen staakt-het-vuren te aanvaarden omdat dan de mondiale protesten tegen Israël zullen stoppen. Beide conflicten tonen aan dat er nauwelijks een idee is van de impact van woorden en dat strategisch denken goeddeels afwezig is.
Ik voel mee met de emoties die het redeloze geweld in het Midden-Oosten en Europa oproepen. Ik kan me ook voorstellen dat mensen daarvoor de straat opgaan. Maar mag er alsjeblieft ook even worden nagedacht over wat die woorden teweegbrengen?
Rob de Wijk, Trouw, 17 mei 2024
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
