HCSS
  • Home
  • Research
    • All Research
      • All Publications
    • Defence & Security
      • Future War: Rethinking Fire and Manoeuvre
      • Hybrid Threats
      • Behavioural Influencing in the Military Domain
      • Robotic and Autonomous Systems
      • Strategic Stability: Deterrence and Arms Control
      • Strategische Monitor Politie
      • The New Space Era
    • Geopolitics & Geo-economics
      • China in a Changing World Order
      • Europe in the Indo-Pacific
      • The Future of European Strategy
      • The Future of Transatlantic Relations
      • PROGRESS / Strategic Monitor
      • RuBase: Knowledge base on Russia
    • Climate, Energy & Resources
      • Climate and Security
      • Crowds & Machines
      • Energy Storage in Transition
      • Energy & Raw Materials
      • International Military Council on Climate and Security (IMCCS)
      • Water, Peace & Security (WPS)
    • Strategic Technologies
      • Cyber Policy & Resilience
      • The Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC)
  • News
    • BNR | De Strateeg
    • Columns
    • Events
    • Podcasts
  • HCSS Datalab
    • Climate Security Risk Monitor
    • Critical Raw Materials Dashboard
    • Cyber Transparency
    • Cyber Arms Watch
    • Dutch Foreign Relations Index
  • Services
    • Strategic Capability gaming
    • Studio HCSS
    • The Socio-Political Instability Survey
    • Indo-Dutch Cyber Security School 2023
    • South Africa Netherlands Cyber Security School 2024
    • HCSS Boardroom
  • About HCSS
    • Experts
    • Contact
    • Funding & Transparency
    • Vacancies
    • The HCSS Internship Programme
    • Partners & Clients
    • Subscribe to our Newsletter
    • Press & Media Inquiries
    • Global Futures Foundation
  • Search
  • Menu Menu

News

Column Rob de Wijk: Antiwesterse sentimenten mobiliseren zich tijdens de Brics-top

August 25, 2023
Column Trouw Rob de Wijk

We moeten het koloniale juk afschudden’, zei de Chinese leider Xi deze week bij de Brics-top in Johannesburg. Met dit soort retoriek vertolkt hij het diepgeworteld antiwesters gevoel in veel landen. Het is het gevoel aan de leiband te lopen van Amerika en door het Westen gedomineerde instituties zoals de Wereldbank en het IMF. Die zouden zich met hun harde eisen voor financiële steun met de binnenlandse aangelegenheden bemoeien.

China doet met zijn schuldenpolitiek overigens hetzelfde. Als een land zijn schulden niet kan afbetalen waarmee havens of vliegvelden zijn gefinancierd, dan ontstaat ook een onaangename situatie. Vraag Sri Lanka dat zich gedwongen zag de haven van Hambantota voor 99 jaar aan China te leasen omdat het onder de schuldenlast dreigde te bezwijken.

Indiase positie cruciaal

Maar China’s economie verliest zijn glans. Uit recente opiniepeilingen van PEW-Research blijkt dat de steun voor deze Aziatische grootmacht afneemt. In het kader van de Brics-top is vooral de positie van India van belang. Daar scoort China laag. Maar liefst 67 procent van de Indiase bevolking vertrouwt de Chinezen niet. Het land vocht met China de afgelopen decennia enkele grensoorlogjes uit. Indiase defensieprogramma’s worden gedreven door angst voor Chinese expansie. De banden met de Verenigde Staten zijn er nog steeds goed, blijkens het Indiase lidmaatschap van de Quad, waarin ook Australië en Japan zitten.

Voor de toekomst van de Brics (het samenwerkingsverband van Brazilië, Rusland, China, India en Zuid-Afrika) is India’s positie zelfs cruciaal. Net als president Da Silva van Brazilië voert de Indiase premier Modi een pragmatische koers. De landen willen de relatie met de Verenigde Staten niet op het spel zetten en de mondiale machtsbalans niet te veel verstoren. Bovendien willen ze geen vazal van China worden, zoals dat nu voor Rusland dreigt.

Brics deelt antiwesterse gevoelens

Het versterken van de eigen leiderschapsrol staat bij hen voorop. Voor India is dat het informele leiderschap over de niet-gebonden landen van de Global South, voor Brazilië is dat Zuid-Amerika. Overigens greep Zuid-Afrika de top aan om leiderschap in Afrika te tonen. Alleen al om die reden werd een groot aantal landen van dat continent uitgenodigd.

Dit laat zien dat de belangrijkste Brics-landen niet zitten te wachten op het verruilen van Amerikaans leiderschap voor dat van China. Het valt daarom nog te bezien welke ideeën en besluiten die in Johannesburg zijn genomen standhouden. De Brics is een heterogene groep van democratieën, autocratieën en regelrechte dictaturen die verenigd worden in hun antiwesterse gevoelens. Dat is onvoldoende voor echte eenheid en een groot verschil met G7-landen die dezelfde opvattingen over waarden en markteconomie hebben.

Top was historisch

Mijn conclusie is dat het onmogelijk is om van de Brics een hecht en homogeen anti-Amerikaans of antiwesters blok te maken. Wel kunnen deze landen Washington en Brussel met kracht van argumenten duidelijk maken dat er een alternatief voor het Westen is. Zo bekeken zal een geïnstitutionaliseerde Brics haar positie en daarmee haar soevereiniteit versterken. Met het feit dat deze top de antiwesterse sentimenten mobiliseerde kunnen we hem daarom historisch noemen.

Dit is een belangrijke waarschuwing aan het Westen dat de wereld echt veranderd is.

Rob de Wijk, Trouw, 24 augustus 2023

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on WhatsApp
  • Share on LinkedIn
  • Share by Mail

Experts

Rob de Wijk

Related News

Related Content

  1. Column Trouw Rob de Wijk Column Rob de Wijk: China boeit Biden meer dan Rusland
  2. Column Trouw Rob de Wijk Column: Het Westen beseft nu: we kunnen niet meer om China heen
  3. Column Trouw Rob de Wijk Column: Europa in een spagaat tussen vergroenen en potentaten als Xi

Office Address

  • The Hague Centre for Strategic Studies
  • Lange Voorhout 1
  • 2514 EA The Hague
  • The Netherlands

Contact Us

  • Telephone: +31(70) 318 48 40
  • E-mail: info@hcss.nl
  • IBAN NL10INGB0666328730
  • BIC INGBNL2A
  • VAT NL.8101.32.436.B01
  • Contact

Legal & Privacy

  • Disclaimer & Privacy
  • Terms & Conditions (NL) 
  • Terms & Conditions (ENG) 
  • Coordinated Vulnerability Disclosure
  • Ethical Standards

Follow us

© The Hague Centre for Strategic Studies
    WPS Quarterly Update | Droughts, floods and heat contribute to conflict risk...Han ten Broeke | BNR De Wereld: Wagner is zo goed als uitgespeeld
    Scroll to top

    GDPR Consent

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Privacy policy | Close
    Settings

    GDPR Consent Settings

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Website statistics collect anonymized information about how the site is used. This information is used to optimize the website and to ensure an optimal user experience.

    View details

    Functional cookies are used to ensure the website works properly and are neccessary to make the site function. These cookies do not collect any personal data.  

    View details
    Forget my settings Deleted!