Poetins afkondiging van een gedeeltelijke mobilisatie leest als een oorlogsverklaring tegen het Westen. Want het ‘gezamenlijke Westen’ zou over een front van meer dan 1000 kilometer Rusland aanvallen en willen ‘vernietigen’. Daarmee maakte Poetin van de Oekraïne-oorlog een existentiële dreiging voor Rusland die zelfverdediging rechtvaardigt. Als Donetsk, Loegansk, Cherson en Zaporizja door nepreferenda ‘Russisch grondgebied’ worden, geldt ook daar het beginsel van zelfverdediging. Probleempje: de Oekraïense opmars laat zien dat Rusland onvoldoende troepen heeft voor die ‘zelfverdediging’ in Oekraïne.
Het oproepen van 300.000 reservisten gaat Poetin niet helpen. De gedeeltelijke mobilisatie leidt er ongetwijfeld toe dat meer soldaten naar het front worden gestuurd. Maar het zal weken, mogelijk maanden duren om ze tot een effectieve oorlogsmachine te kneden.
Bovendien is zijn leger een ratjetoe van milities en reguliere eenheden die vaak nauwelijks zijn geoefend. De verliezen zijn te groot. Het veelvuldig wisselen van generaals ondermijnt de synergie tussen de ingezette eenheden. Nog steeds hebben de Russen geen luchtoverwicht, dat essentieel is om eenheden op de grond met vliegtuigen te ondersteunen.
Een valse draai
Er is een tekort aan precisiewapens, hoewel de inzet van Iraanse gevechtsdrones effectief lijkt te zijn. Oekraïense militairen spreken er inmiddels met ontzag over. Pogingen om nieuwe rekruten te organiseren zijn mislukt. De baas van de Wagner-groep, een privaat militair bedrijf, zou de werving hebben overgenomen.
Dus kan Oekraïne voorlopig doorgaan met de opmars. Poetins kortetermijnoplossing is snelle annexatie van gebied en dreigen met de inzet van kernwapens. Dat zal hij dus rechtvaardigen met het internationaal geaccepteerde beginsel van zelfverdediging, waaraan hij nu een valse draai geeft. Met deze tactiek hoopt hij het Westen en Zelenski voor het blok te zetten en de situatie op het slagveld fundamenteel te veranderen.
Dit is echter een tactiek van een leider die bezig is te redden wat er te redden valt en zijn eigen falen tracht te maskeren.
Drie opties voor het Westen
Poetins kortetermijnprobleem brengt de inzet van kernwapens angstaanjagend dichtbij. Omdat hij met de rug tegen de muur staat, moest hij zijn enige en belangrijkste troef, het kernwapen, wel op tafel leggen. Zijn uitspraak dat Rusland door het Westen nucleair wordt gechanteerd past hierin. Deze reactie is paradoxaal genoeg het directe gevolg van het succes van Westerse wapenleveranties en de vechtlust van het Oekraïense leger.
Dat dit dreigement in de lucht hing, was al duidelijk na de recente uitspraken van de vicevoorzitter van de Russische veiligheidsraad Medvedev en de waarschuwingen van Biden. De Amerikaanse president zei in het televisieprogramma 60 Minutes: zet geen kernwapens in, want dat zal gevolgen hebben.
Er zijn nu drie opties voor het Westen. Toegeven en ophouden met wapenleveranties. De Oekraïense president Zelenski vragen te gaan onderhandelen met Moskou. Of doorgaan met die wapenleveranties, maar dan met een groot risico op een kernwapenoorlog. Het Westen zal voor dat laatste kiezen.
Ik word altijd wat moe van al diegenen die om de paar weken roepen dat de oorlog een nieuwe fase ingaat. Maar door Poetins verkapte oorlogsverklaring aan het Westen lijkt dat nu wel het geval. Met ongewisse gevolgen, voeg ik eraan toe.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Bron: Trouw
Experts
Related Content
