Tijdens een van de vele videoconferenties in coronatijd riep een adviseur van opeenvolgende Britse regeringen dat als de helft van een volk een gek als Trump kiest, dat volk zelf gek is. Het leek mij een wat simpele verklaring. Maar toen ik deze week zag hoe uitzinnig zijn aanhang reageerde op de ongefundeerde beschuldigingen dat Biden het hele land in dood en verderf zal storten, begon ik aan mijn eigen genuanceerde verklaring te twijfelen. De Republikeinse conventie leverde spectaculair vuurwerk op, waarbij Trump de voetzoeker, gillende keukenmeid, fontein en vuurpijlen in een persoon verenigde. Waar Biden het bij een enkele bijdrage aan het eind van de Democratische conventie hield, was Trump alom aanwezig.
Die gekte verklaart mogelijk waarom ook de media buiten Amerika compleet geobsedeerd zijn door de Amerikaanse verkiezingen. Het wordt als een theaterstuk gezien dat uitvoerig gerecenseerd moet worden. ‘Het is belangrijk’, wordt er dan gezegd, ‘omdat Amerika de leider van het vrije westen is’.
Onzin. Onder Trump is Amerika opgehouden te leiden en wordt de liberale westerse wereldorde gesloopt. Als Biden wordt gekozen zal hij er een hele kluif aan hebben om ook maar iets van dat leiderschap terug te pakken. Zeker na de historische EU-top van juli. Daar werd besloten tot een ongekend herstelpakket en even ongekende maatregelen zoals gezamenlijke leningen en Europese belastingen. Door de coronacrisis is de Unie meer eenheid gaan vertonen en heeft ze grote stappen gezet om zich los van Amerika op het wereldtoneel te kunnen profileren.
Een Amerikaanse commentator had het zelfs over Europa’s geopolitiek ontwaken. Ik was het met hem eens.
Het Amerikaanse verkiezingstheater
Daarom worden die Amerikaanse verkiezingen voor ons steeds minder belangrijk. Dit heeft nog een reden. Ik hoor veel politici zeggen dat wij Amerika niet voor het hoofd moeten stoten, dat we Amerika nodig hebben en dat het wachten op de 46ste president is. Onzin. De 46ste president, wie dat ook is, heeft drie prioriteiten: de economie, China en het beteugelen van sociale onlusten. Dan komt er een hele tijd niets en dan komt misschien Europa. De militaire prioriteit ligt sowieso bij China, niet bij Europa.
De kans is dan ook groot dat de volgende president troepen uit Europa terugtrekt. Dat staat los van Trump. Als de Europeanen de Navo dan in stand willen houden, zullen ze moeten nadenken wat zij voor Amerika kunnen betekenen. Daardoor wordt een discussie over Europese steun in de Zuid-Chinese Zee onvermijdelijk. Voor veel politici is dat een nachtmerrie. Maar het is de onlosmakelijke consequentie van de opkomst van China en het Amerikaanse machtsverval.
Mij interesseert dat Amerikaanse verkiezingstheater maar matig. De uitkomst is wel belangrijk. Want die bepaalt of we de definitieve sloop van de wereldorde gaan meemaken. Die zal gepaard gaan met het overlijden van de Wereldhandelsorganisatie, de Wereldgezondheidsorganisatie en de Navo. Die uitkomst bepaalt ook of liberale democratische waarden iets typisch Europees worden of met Amerika worden gedeeld. Alleen als de rede zegeviert heb ik vrede met de gekte van het theater waarop wij de komende maanden worden getrakteerd.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
