Het is geen tijd voor slappe knieën. De Britse premier Johnson mag van het Lagerhuis de scheidingsakte met de Europese Unie eenzijdig in een ‘very specific and limited way’ aanpassen. Onzin. Je schendt het internationale recht wel of niet. Je kunt ook niet een ‘beetje zwanger’ zijn. Voortekenen dat Johnson de scheidingsakte wilde veranderen, waren er al lang. Dat bleek toen zijn hoogste juridische adviseur, Geoffrey Cox, en zijn minister voor Noord-Ierse zaken, Julian Smith, door meegaande figuren werden vervangen.
Alles draait om Noord-Ierland dat volgens de scheidingsakte een status aparte moet krijgen. Na de brexit blijven sommige EU-regels op Noord-Ierland van toepassing en de grenzen blijven open.
Door Johnsons jongste stap zijn de Britten voor de rest van de wereld in één klap een onbetrouwbare partner geworden. Frankrijk en Duitsland hebben al opgeroepen de poot stijf te houden. Brussel dreigde met juridische stappen.
Een interessante vraag is wie, als Johnson het verdrag daadwerkelijk wijzigt, de grens tussen Ierland en de Britse enclave Noord-Ierland gaat controleren. Ik denk niemand. Want door grenscontroles neemt de kans op een burgeroorlog weer toe. Als de Britten de grens gaan controleren, komen de pro-Ierse katholieken in opstand. Daarom zal Ierland zeker niet gaan controleren. Wie gaat controleren, kan dus verantwoordelijk worden voor een burgeroorlog.
Het ziet ernaar uit dat Johnson aanstuurt op een scheiding zonder akkoord. Het gaat allang niet meer om rationele overwegingen waarbij de economische schade voor de EU en het VK zo gering mogelijk wordt gehouden. Het gaat, vermoedelijk aangejaagd door Johnsons adviseur Dominic Cummings, om een vorm van zelfdestructie. Die wordt gerechtvaardigd door een vage ideologie van een ‘onafhankelijk’ Verenigd Koninkrijk dat zich niets van het internationale recht en internationale afspraken hoeft aan te trekken en daarom beter af is.
Deze fictie is onderdeel van een blame game waarbij de Britten Brussel de schuld kunnen geven van de malaise die door een no-dealbrexit zal ontstaan.
De Britten hebben lange tijd gedacht dat ze als een gelijkwaardige partner zouden worden behandeld. Maar EU-onderhandelaar Barnier heeft al gezegd dat ze dat niet zijn. Hij vertegenwoordigt 450 miljoen Europeanen. Johnson 60 miljoen Britten. Dus krijgen de Britten een mager akkoord. Logisch, want met een nieuw handelsakkoord ben je per definitie slechter af dan met het oude lidmaatschap. Politiek gezien wordt dan een no-dealbrexit interessant, ook al levert die veel meer schade op. Downing Street kan dan Brussel de schuld geven en de bevolking mobiliseren de schouders eronder te zetten.
Laten we hiermee ophouden. Gun de Britten hun eigen regels voor voedselveiligheid, staatssteun en dierenwelzijn. Daarmee maken ze zelf het exporteren naar de EU moeilijk. Want de EU bepaalt zelf de toegang tot de interne markt, niet het VK. Dan komen ze er ook achter dat Amerika en China te ver weg liggen om een flink deel van die exporten te compenseren.
Gun de Britten een exit zonder deal. Ook na de brexit blijft Engeland een eiland dat vrijwel alles moet importeren. En dan tegen veel hogere kosten.
Een rechte rug levert ons minder schade en ergernis op dan Britten die de weg kwijt zijn.
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.
Experts
Related Content
