PvdA-leider Diederik Samson is het eens met premier Rutte dat vergezichten over de toekomst van de Europese Unie geen zin hebben. Eerst moet volgens hen het huidige Europa worden gerepareerd.
Repareren is inderdaad nodig om bijvoorbeeld een toekomstige bankencrisis te voorkomen. Dat reparatiebesluit is reeds genomen en leidt tot meer, in plaats van minder Europa. Vrijwel alle reparaties eisen meer Europa. Niemand die dat hardop durft te zeggen. De Economist beschreef politici in Europa daarom als slaapwandelaars: ze lopen een kant op, zonder te weten waarheen en waarom. Op de omslag van het Britse opinieblad liepen ze richting een ravijn.
Ik ben het met de Economist eens dat visieloosheid in crisistijd tot rampen leidt. Recent stelde de International Labour Organization (ILO) dat door de financiële crisis de jeugdwerkloosheid zo oploopt dat de sociale structuur vooral in het zuiden van Europa, het noorden van Afrika en het Midden-Oosten compleet verkruimelt. Als het imaginaire sociale contract tussen leiders en bevolking wordt verbroken, wat overigens gebeurde tijdens de Arabische opstanden, dan is het gebeurd met die leiders. Dat sociale contract steunt op de loyaliteit van de bevolking in ruil voor veiligheid en welvaart. Kunnen leiders niet leveren, dan gaat het mis. De ILO waarschuwde dus voor grootschalige onlusten. Samson heeft daarom een punt als hij pleit voor een socialer Europa en een jeugdwerkgarantieplan. Dat is goed voor de stabiliteit, maar is niet genoeg.
In Nederland is met het sociaal akkoord het polderen opnieuw uitgevonden. Op zich is rust in de polder prima, maar het sociaal akkoord is niet meer dan herverdeling van welvaart. Hoe wij in de toekomst ons geld gaan verdienen in een snel veranderende wereld is een belangrijkere vraag. Dit eist een strategie gericht op economisch herstel. Omdat Nederland zijn geld grotendeels in Europa verdient, moet die Europees worden beklonken.
Exportkansen
De Oeso, de club van ontwikkelde economieën, en de FAO voorspelden vorige week dat door de blijvend hoge vraag uit China, de afnemende groei in landbouwopbrengsten en door het toenemend gebruik van biobrandstoffen de voedselprijzen de komende jaren hoog blijven. Hoge voedselprijzen leiden per definitie tot revoluties. Voor de Arabische opstanden was het de trigger. Interessant is dat beide organisaties stellen dat ‘agro’ niet langer een door beleid, maar een door de markt gedreven sector is.
Dat creëert enorme exportkansen voor Nederland als de tweede landbouwexporteur van de wereld en voor Europa, waar grond nog steeds gesubsidieerd braak ligt. Koppel hieraan de noodzaak voor recycling en de ontwikkeling van innovatieve alternatieven voor de door de oplopende Chinese vraag schaarsere grondstoffen en de contouren van onze economische prioriteiten worden zichtbaar.
Ik denk dat al die mensen die niet op Europese vergezichten zitten te wachten, wel zitten te wachten op een concreet plan hoe Nederland economisch op gang komt en welke rol daarbij van Europa wordt verwacht.
Nu nog wordt dit complexe vraagstuk versmald tot de vraag ‘wel of niet extra bezuinigen’. Het illustreert het gebrek aan visie van de slaapwandelaars. Ik geef echter toe dat bezuinigen gemakkelijker is dan het ontwikkelen van strategie voor economische aanpassing.
Trouw, 14-06-2013
Experts
Related Content
