Er is een verschil tussen begrijpen en begrip hebben. Dat Poetin zich laat drijven door antiwesterse rancune die geworteld is in de Duitse hereniging van 1990, valt te begrijpen. Maar begrip voor zijn daden is echt anders. Die geschiedenis waar Poetin zich aan stoort, heeft onafhankelijke staten opgeleverd. Hun onafhankelijkheid is een gegeven, ook al trachten het Westen én Rusland die nieuwe landen aan zich te binden.
De Navo en de EU lukte dat met alle Midden- en Oost-Europese landen van het voormalige Warschaupact. Jeltsin, Ruslands eerste president, hoopte dat het Gemenebest van Onafhankelijke Staten een alternatief voor de Sovjet- Unie zou worden. Poetin introduceerde de Euraziatische Unie van voormalige Sovjetstaten die naar EU-voorbeeld gemodelleerd moest worden. Maar al die pogingen van het Kremlin wilden niet slagen.
Begrijpen en begrip zijn twee zijden van dezelfde medaille. Al eerder trok ik de parallel met Hitler’s Groot-Duitse gedachte: de gedachte dat de Duitse staat uit alle Duitstalige of Duits gecontroleerde gebieden moest bestaan. De Britse premier Chamberlain protesteerde tegen de Anschluss, maar accepteerde deze uiteindelijk, in de hoop erger te voorkomen. De annexatie van de Krim lijkt sterk op Hitlers annexatie van Oostenrijk en Sudetenland. Want Poetin grijpt terug op de Karakanov-doctrine, die stelt dat Rusland de plicht heeft Russischtaligen buiten Rusland te beschermen.
Evenals toen kan het militair en economisch verzwakte Europa nu niet anders dan instemmen. Wederom is bewezen dat Europeanen moeite hebben de fundamenten van machtspolitiek te begrijpen en lering uit de geschiedenis te trekken. Dat maakt erger voorkomen wederom lastig. Want Poetin zal de feitelijke westerse instemming met de annexatie van de Krim uitleggen als begrip voor zijn daden. Dat is een recept voor een ramp.
Een dieptepunt is het begrip van drie voormalige bondskanseliers (Schröder, Schmidt en Kohl) en de steunbetuiging aan Poetin van tweehonderd prominente Duitsers onder leiding van luchtmachtoverste Jochen Scholz. Allen haalden begrijpen en begrip hebben door elkaar. Ze begrijpen dat Rusland de afgelopen jaren vernederd is en hebben daarom begrip voor de wijze waarop Poetin handelt.
Ook geeft het welhaast collectieve begrip van extreemrechts te denken. Eurofobe leiders als de Brit Nigel Farage, Marine le Pen, de leiders van de Oostenrijkse FPÖ, de Italiaanse Lega Nord en zelfs die van onze eigen PVV bewonderen Poetin. Toegegeven, Wilders veroordeelde Poetin’s acties, maar tegelijkertijd legde hij op de Russische staatstelevisie de schuld volledig bij de Europese Unie.
De reden waarom Poetin bij extreemrechts zoveel begrip krijgt is simpel. Zij bewonderen een ondemocratische, nationalistische autocraat die zijn land naar eigen inzicht kan modelleren, het nieuw zelfbewustzijn geeft, en lak heeft aan het buitenland. Ik vermoed dat veel van die leiders, als ze daartoe de kans krijgen, een Poetin in eigen land willen zijn.
Poetins acties worden door eurofoben aangegrepen om de EU ook hiervan de schuld te geven. Maar crises en externe dreigingen leveren niet minder, maar meer samenwerking op. Ze versterken, met steun van de bevolking, de Navo en de EU. De zo bewonderde Poetin bewijst de eurofoben geen dienst.
Photo credit: World Economic Forum via Foter.com / CC BY-NC-SA
Experts
Related Content
