Het jaar 2018 werd het jaar van de machteloosheid. President Trump twittert onverdroten door, blijft zijn bondgenoten schofferen en wijkt niet af van zijn ramkoers. Maar wie door al dat verbale geweld heenkijkt moet constateren dat de resultaten niet indrukwekkend zijn. De reden is onderschatting van zijn tegenstanders.
President Xi weet van geen wijken in de door Trump begonnen handelsoorlog. Beide presidenten kwamen tijdens de recente G20-top in Buenos Aires een staakt-het-vuren overeen in de handelsoorlog die nu bijna een jaar duurt. Probleempje: beide kanten verschillen van inzicht over wat er nu besloten is. Volgens Trump zouden de Chinezen onmiddellijk beginnen met het importeren van grote aantallen Amerikaanse producten, zoals sojabonen. De Chinezen repten in het geheel niet van een tijdpad en doen vooral aan schadebeperking. Hoezo zijn handelsoorlogen goed en makkelijk te winnen, zoals Trump in maart twitterde? Trump krijgt Xi niet makkelijk op de knieën en moet mogelijk bakzeil halen.
Dezelfde machteloosheid etaleerde de Amerikaanse president ten aanzien van zijn nieuwe beste vriend, de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. 2018 werd het jaar waarin een Amerikaanse president werd ingepakt door een jonge dictator met meer strategisch inzicht. Kim kwam in Singapore weg met een nietszeggende verklaring en boterzachte toezeggingen over nucleaire ontwapening. Tegelijkertijd begon hij een charme-offensief richting Zuid-Korea waardoor Trump niet langer op dat land kon rekenen voor het opvoeren van de druk op Kims communistische openluchtmuseum. Vorige week kwam de aap uit de mouw toen Kim mededeelde pas nucleair te willen ontwapenen als de Amerikanen eerst hun nucleaire dreiging opschorten. Die reactie had Trump ook zelf wel kunnen voorspellen. Geen land dat bedreigd wordt en over kernwapens bezit geeft zijn enige veiligheidsgarantie op.
Trump kan zijn machteloosheid alleen nog maar maskeren door er vol tegenaan te gaan. Dat betekent meer sancties aan het adres van Xi en wapengekletter in de richting van Kim.
Patstelling
Machteloosheid was er ook in het Verenigd Koninkrijk, waar dit jaar een patstelling over de brexit ontstond. Het eens zo trotse Britse Rijk waar de zon nooit onderging is een bedelaar geworden die de leiders van de Europese Unie om een gunstige deal na uittreding moet smeken. De laatste resten Britse trots worden door sommige leiders, zoals de conservatieve Jacob Rees-Mogg, ingezet voor een compromisloze harde brexit. Zij verwachten dat de rest van de wereld zit te wachten op vrijhandel met het Verenigd Koninkrijk waardoor dat land een glorieuze toekomst tegemoet gaat. Maar inmiddels blijken deze opvattingen niet meer dan dromerij. Een harde brexit is dankzij de incompetentie van de Britse politieke klasse een reëel scenario geworden met vergaande gevolgen voor de mondiale economie.
Het zal u niet zijn ontgaan dat mede door dit Amerikaanse en Britse gestuntel de beurzen een crash in slow motion meemaken en dat de economische vooruitzichten zijn verslechterd. De machteloosheid om iets constructiefs voor elkaar te krijgen zorgt er bovendien voor dat de westerse wereldorde verpulvert. Dit brengt onze welvaart en veiligheid in gevaar en speelt China in de kaart. Met dank aan degenen die voor Trump en brexit hebben gestemd.
Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw.
