"If the multilateral system collapses, this would have catastrophic consequences for the economy and security of the Netherlands.” – Rob de Wijk 

The international multilateral system brings the Netherlands a lot of benefits. For example, against a contribution of €5.4 million to the WTO in 2019, the Netherlands recorded a 2.9% increase in exports worth almost €13 billion. Moreover, the internal European market increases the per capita income by a further €1,000 per year: the annual benefits for the Netherlands are between €3,000 and €5,000 per capita per year, while the net remittance is about €150.    

The vital interests of the Netherlands can only be protected through multilateral cooperation. The global balance of power, however, is changing rapidly, and the multilateral system is under pressure. Erosion or even collapse of the multilateral system could potentially have disastrous consequences for the Netherlands: it would expose the country to geopolitical forces over which we have no control and relegate it to a toy of the major powers. 

Download the full report here.

In this new study, "Adjusting the Multilateral System to Safeguard Dutch Interests", Rob de Wijk, Jack Thompson and Esther Chavannes illustrate:   

1. the importance of a well-functioning multilateral system for a middle power like the Netherlands;  

2. the advantages of multilateralism for the Netherlands;  

3. the consequences of the impending demise of the system;  

4. how the Netherlands can contribute to revitalizing the international system;  

5. and which system reforms are needed in order to achieve this.  

In order to breathe new life into the international system, the Netherlands needs to start thinking in terms of power politics and forge alliances with like-minded and often larger countries, both in and outside of the European Union. This also means that Western countries will have to make concessions when shaping the new multilateral system.  

Therefore, the Netherlands must provide a new narrative which gives insight into the importance and benefits of multilateralism in times of major global power shifts and additionally give direction to the modernization of the multilateral system.  

“To promote reform of the multilateral system, the Netherlands will need to forge coalitions with like-minded countries, using both coalition-building and hard-nosed power politics.” – Jack Thompson  

In a series of Annexes, the study explores in detail the challenges facing multilateral organizations that are especially important to the Netherlands: the World Trade Organization (WTO), the UN Security Council (UNSC), and the UN’s human rights bodies. 

You can download the complete report in English here, or find a Dutch summary here.  

Hybride dreigingen zijn één van de belangrijkste veiligheidsuitdagingen waarmee westerse democratieën momenteel worstelen. Hybride dreigingen zijn geregeld in het nieuws, meestal verpakt in specifieke ‘hybride’ fenomenen zoals desinformatie, buitenlandse inmenging bij verkiezingen en cyberaanvallen. Regeringen waarschuwen ons ervoor, instellingen als de NAVO en de EU schrijven beleidsstukken en organiseren symposia en workshops om de impact van hybride dreigingen en de maatregelen daartegen te bespreken. Desalniettemin blijft het bestrijden van hybride dreigingen een veeleisende taak, te meer omdat ze evolueren als gevolg van technologische vooruitgang en nieuwe vormen van hybride campagnes die onze tegenstanders bedenken. Dit artikel, geschreven door Rick Meessen en HCSS Experts Frank Bekkers en Bianca Torossian, gaat in op de meest relevante trends en ontwikkelingen die hybride dreigingen vormgeven, nu en in de komende jaren.

Lees het artikel en de overige artikelen in het onafhankelijke defensiemagazine hier. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in 'Armex', een onafhankelijk defensiemagazine uitgegeven door de Koninklijke Nederlandse Vereniging 'Ons Leger'. 

"Als het multilateraal systeem instort, zou dit voor een open land als Nederland catastrofale gevolgen voor de economie en de veiligheid hebben." – Rob de Wijk

Het multilaterale systeem, waar Nederland onderdeel van is, levert ons ontzettend veel op. Zo boekte Nederland tegenover een bijdrage van €5,4 miljoen aan de WTO in 2019 een exportstijging van 2,9% procent ter waarde van bijna €13 miljard. En de interne Europese markt verhoogt het inkomen per hoofd van de bevolking met nog eens €1.000 per jaar: de jaarlijkse baten voor Nederland liggen tussen de €3.000 en €5.000 per hoofd van de bevolking per jaar, terwijl de netto afdracht ongeveer €150 bedraagt.

De vitale belangen van Nederland kunnen uitsluitend beschermd worden door multilaterale samenwerking, maar dit systeem staat onder druk. Door wereldwijde machtsverschuivingen verandert het huidige multilaterale systeem, met mogelijk desastreuze gevolgen voor Nederland. Erosie of zelfs instorting van het multilateraal systeem zou vergaande gevolgen hebben: het zou ons land blootstellen aan geopolitieke krachten waarover we geen controle hebben en ons degraderen tot speelbal van de grootmachten.

In een nieuwe studie van HCSS geven Rob de Wijk en zijn medeauteurs aan welke hervormingen noodzakelijk zijn om het multilaterale systeem overeind te houden en nieuw leven in te blazen. Dit vereist op de eerste plaats dat Nederland machtspolitiek gaat denken, en coalities moet smeden met gelijkgestemde, vaak grotere landen binnen en buiten de EU.

Het is onontkoombaar dat Westerse landen bij de vormgeving van een nieuw multilateraal systeem water bij de wijn moeten doen. Daarom moet Nederland met een nieuw narratief komen waarmee het belang en de opbrengsten van het multilateralisme in tijden van grote mondiale veranderingen inzichtelijk wordt gemaakt en richting wordt gegeven aan de modernisering van het stelsel.

Het volledige Engelstalige rapport zal worden gepubliceerd op donderdag 1 oktober 2020.

Lees hier de Nederlandse samenvatting van het rapport, geschreven door Rob de Wijk.

Het is geen tijd voor slappe knieën. De Britse premier Johnson mag van het Lagerhuis de scheidingsakte met de Europese Unie eenzijdig in een ‘very specific and limited way’ aanpassen. Onzin. Je schendt het internationale recht wel of niet. Je kunt ook niet een ‘beetje zwanger’ zijn. Voortekenen dat Johnson de scheidingsakte wilde veranderen, waren er al lang. Dat bleek toen zijn hoogste juridische adviseur, Geoffrey Cox, en zijn minister voor Noord-Ierse zaken, Julian Smith, door meegaande figuren werden vervangen.

Alles draait om Noord-Ierland dat volgens de scheidingsakte een status aparte moet krijgen. Na de brexit blijven sommige EU-regels op Noord-Ierland van toepassing en de grenzen blijven open.

Door Johnsons jongste stap zijn de Britten voor de rest van de wereld in één klap een onbetrouwbare ­partner geworden. Frankrijk en Duitsland hebben al ­opgeroepen de poot stijf te houden. Brussel dreigde met juridische stappen.

Een interessante vraag is wie, als Johnson het verdrag daadwerkelijk wijzigt, de grens tussen Ierland en de Britse enclave Noord-Ierland gaat controleren. Ik denk niemand. Want door grenscontroles neemt de kans op een burgeroorlog weer toe. Als de Britten de grens gaan controleren, komen de pro-Ierse katholieken in opstand. Daarom zal Ierland zeker niet gaan ­controleren. Wie gaat ­controleren, kan dus ­verantwoordelijk worden voor een burgeroorlog.

Het ziet ernaar uit dat Johnson aanstuurt op een scheiding zonder akkoord. Het gaat allang niet meer om rationele overwegingen waarbij de economische schade voor de EU en het VK zo gering mogelijk wordt gehouden. Het gaat, vermoedelijk aangejaagd door Johnsons adviseur Dominic Cummings, om een vorm van zelfdestructie. Die wordt gerechtvaardigd door een vage ideologie van een ‘onafhankelijk’ Verenigd Koninkrijk dat zich niets van het internationale recht en internationale afspraken hoeft aan te trekken en daarom beter af is.

Deze fictie is onderdeel van een blame game waarbij de Britten Brussel de schuld kunnen geven van de ­malaise die door een no-dealbrexit zal ontstaan.

De Britten hebben lange tijd gedacht dat ze als een gelijkwaardige partner zouden worden behandeld. Maar EU-onderhandelaar Barnier heeft al gezegd dat ze dat niet zijn. Hij vertegenwoordigt 450 miljoen Europeanen. Johnson 60 miljoen Britten. Dus krijgen de Britten een mager akkoord. Logisch, want met een nieuw ­handelsakkoord ben je per definitie slechter af dan met het oude lidmaatschap. Politiek gezien wordt dan een no-dealbrexit interessant, ook al levert die veel meer schade op. Downing Street kan dan Brussel de schuld geven en de bevolking mobiliseren de schouders eronder te zetten.

Laten we hiermee ophouden. Gun de Britten hun ­eigen regels voor voedselveiligheid, staatssteun en ­dierenwelzijn. Daarmee maken ze zelf het exporteren naar de EU moeilijk. Want de EU bepaalt zelf de toegang tot de interne markt, niet het VK. Dan komen ze er ook achter dat Amerika en China te ver weg liggen om een flink deel van die exporten te compenseren.

Gun de Britten een exit zonder deal. Ook na de brexit blijft Engeland een eiland dat vrijwel alles moet importeren. En dan tegen veel hogere kosten.

Een rechte rug levert ons minder schade en ergernis op dan Britten die de weg kwijt zijn.

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Welcome to your Weekly HCSS Digest, informing you of everything our Strategic Analysts and Subject Matter Experts have to say this week on geopolitics, global challenges and international security issues worldwide.

Strategic analyst Louk Faesen presented a new comprehensive HCSS report this week, “From Blurred Lines to Red Lines: Countermeasures and Norms in Hybrid Conflict”, witten together with Tim Sweijs, Alexander Klimburg, Conor MacNamara and Michael Mazarr. Can we use norms to turn the blurred lines of hybrid conflict into red lines? This new report explores this question through several Russian and Chinese case studies. 

While a confident China is flexing its muscles, the relationship between Europe and the US is deteriorating. Should Europe do everything it can to restore those ties, or should it set its own course? Listen to the new episode of De Strateeg, our podcast with BNR, featuring HCSS Senior strategic analyst Paul van Hooft on the future of the transatlantic relationship.

The coronavirus is reinforcing current geopolitical trends. What does this mean for Europe? Is NATO doomed? Instituut Clingendael and HCSS have the pleasure to invite you to a webinar on October 8th with Rob de Wijk and Dick Zandee, in which we discuss these major questions and the implications for the Netherlands. Click here to register for the webinar, which is also streamed live on YouTube.

What will the war of the future look like? The Royal Netherlands Society for Military Art and Science (KVBK) and HCSS proudly invite you to a webinar by Dr. Frank G. Hoffman, strategic analyst and retired lieutenant colonel of the US Marine Corps on October 29th. 

On BNR Nieuwsradio, Strategic analyst Patrick “Mr. Nuance” Bolder commented on the news that the F-35 could not fly during thunder.

With their ideas about authoritarian leadership and the restriction of the rule of law, Wilders and Baudet sometimes resemble Trojan horses directly controlled by the Kremlin, wrote Rob de Wijk in his weekly column for Trouw.

It should have been a celebration, the 75th Anniversary of the UN. But in a year dominated by corona and other geopolitical tensions, that festive mood seems far away. Han ten Broeke commented in De Volkskrant.

The intended TikTok deal between Oracle, Walmart and ByteChance gets the green light as President Trump gives it his blessing. "It is an attempt to kick all Chinese out," commented Data scientist Paul Verhagen on BNR Nieuwsradio.

US ambassador Pete Hoekstra received harsh criticism this week for hosting a fundraiser with Baudet. But did he cross a line? “The question of whether it is allowed or not is not that interesting," Rob de Wijk says in Dutch newspaper NRC. “Diplomacy is a matter of trust. And as a minister you start to think: I have to pay attention to my words because he isn’t neutral. I think Hoekstra will certainly feel the repercussions of this.”

With the death of Chief Justice Ruth Bader Ginsburg, the American rule of law is in a coma. This puts the leading global democracy in danger, argues HCSS Data scientist – and expert on US politics – Paul Verhagen in an op-ed in newspaper Het Parool.

The Chinese leadership has long known that the old ‘China Model’ had become ‘unstable, unbalanced, uncoordinated and ultimately unsustainable’, writes HCSS Subject Matter Expert Friso Stevens. China's hard crackdown in Hong Kong is an extension of its domestic policy

Op 8 oktober organiseert Instituut Clingendael een webinar in samenwerking met The Hague Centre of Strategic Studies over de geopolitieke gevolgen van de coronacrisis, met o.a. Rob de Wijk en Dick Zandee. Het wordt live gestreamd op YouTube. Meld je aan voor de email alert. 

Het coronavirus zal de huidige geopolitieke trends – zoals toenemende spanningen in de Sino-Amerikaanse relaties en groeiende druk op Europa om meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen veiligheid – versterken. Dit was de belangrijkste conclusie van een viertal notities over de geopolitieke gevolgen van het Covid-19 virus van Instituut Clingendael en The Hague Centre for Strategic Studies.

Wat betekent dit voor Europa? Is de NAVO ten dode opgeschreven of is er nog Atlantisch leven mogelijk? Wat als de VS de koers doorzet zich terug te trekken uit internationale verdragen en organisaties? Wat betekent dit voor conflictpreventie en voor mensenrechten wereldwijd?

Je bent van harte uitgenodigd deel te nemen aan het webinar waarin de auteurs van de notities ingaan op deze grote vragen en de implicaties voor Nederland. Tijdens het webinar kun je vragen stellen. Ook kun je bij inschrijving al een vraag indienen.

Sprekers

• Rob de Wijk, Oprichter, The Hague Centre for Strategic Studies
• Dick Zandee, Hoofd Security Unit, Instituut Clingendael 

Respondenten

• Hester Somsen, Directeur Veiligheidsbeleid, Ministerie van Buitenlandse Zaken 
• Laurien Sillevis, Plaatsvervangend Directeur Internationale Aangelegenheden en Operaties, Ministerie van Defensie

Bob Deen, Senior Research Fellow Clingendael, zal het webinar modereren.

Lees de notities

• Covid-19: De geopolitieke gevolgen voor de EU
• De geopolitieke gevolgen van de coronacrisis
• Covid-19 en het multilaterale veiligheidsbestel
• De Impact van Covid-19 op Europese Veiligheid

Volg de livestream

De webinar wordt live gestreamd op YouTube. Meld je aan voor de email alert en ontvang een reminder 15 minuten voor aanvang. 

The HCSS internship is a dynamic and varied opportunity in research, analysis, data, communication, design, networking, copy writing, and policy development. We are an independent think tank specialized in global trends, security, and geo-economics. Interns contribute to high-impact products for clients including governments, international organizations, research organizations, the private sector, and NGOs.

The deadline for the application is Wednesday the 7th of October 2020 (23:59) for a November 2020 start date.

The HCSS internship offers an excellent springboard for future careers in a wide range of fields, interns are involved as full-fledged team members in research-projects. Activities can range from conducting background research, data collection and analysis, co-writing reports and papers, to being involved in the organization of workshops and conferences. This way, interns gain valuable work experience in a professional environment, which helps them in their future development and careers in both the public and private sector. Also, the HCSS internship offers the opportunity to build and expand your professional network.

Please apply only if you are available for (one of) the above mentioned start dates.  HCSS recruits interns all year round; later start dates will be announced in due time.

Requirements

Candidates should have a first rate academic background, strong transferable skills, and a keen interest in the topics covered by HCSS research.

Further requirements include:

• A strong basis of analytical, writing and synthesizing skills
• Ability to think creatively and out-of-the-box
• Very good communication skills in English, both orally and in writing.
• Knowledge of advanced internet search strategies
• Ability to work independently in a fast-paced environment
• Flexibility and ability to multi-task
• Positive professional attitude
• Strong work ethic and willingness to learn
• Some quantitative research skills

The following attributes are considered a strong asset:

• Prior work or internship experience
• proficiency in Dutch or other languages
• Being a native English speaker
• Strong quantitative research skills. If you have a background in data science (specifically R or Python) you may also be interested in our Data Internship.

Eligibility:

• Candidates must be enrolled as a student at a university during the whole internship period.
• An internship period of six months is highly preferred, although shorter periods can be discussed (absolute minimum is 4 months). Please indicate your availability in your cover letter. Interns should be able to commit to working 40 hours a week.
• If successful in obtaining a position, candidates are asked to provide a certificate of good conduct (‘Verklaring Omtrent het Gedrag’), available from the Dutch Ministry of Jutice. Candidates residing outside of the Netherlands should provide a certificate from their country of residence.

Frequently asked questions:

• Can I apply if I am no longer a student (recently graduated)? HCSS internships are for enrolled students. Without a proof of enrollment, valid for the entire duration of the internship, you are not eligible. Your application will not be considered.
• Is it possible to do a part-time internship? Currently HCSS does not offer part-time internships within the General Internship Program.

Application Procedure; to apply, send the following items to info@hcss.nl, using 'General Internship 11/2020' as the subject line.

• A curriculum vitae, including a list of references
• A cover letter
• Proof of university enrollment, valid for the entire duration of the internship
• Copy of official transcript of academic grades
• A one-page writing sample (excluding bibliography if relevant) answering one of the following questions:

1. Consider a trend which could affect the security of the Netherlands in the next decade. What is being done to address the issue? What more could be done?
2. Consider a way in which the Netherlands could exercise more effective foreign policy without increasing military expenditure. What are the advantages and limitations of this approach?
3. Consider a policy which could help the eurozone improve its competitiveness. What are the advantages and limitations of this policy?
4. Consider a tool or methodology which could add value to HCSS products. What are its advantages and limitations?
5. Design an infographic which communicates the main message of an HCSS report in very few words.

The whole application should be written in English including the writing sample.

Please apply only if you are available for the above mentioned start date. HCSS recruits interns all year around; later start dates will be announced in due time.

Practical Information

• The HCSS internship is paid.
• HCSS only considers candidates that submit a complete application and fulfill all eligibility requirements. Successful applicants will be invited for an interview.

Conflicts between states have taken on new forms and hybrid operations play an increasingly important role in this volatile environment. Belligerent powers introduce a new model of conflict fought by proxy, across domains, and below the conventional war threshold to advance their foreign policy goals while limiting decisive responsiveness of their victim.   

Given these hybrid threats, how should Western states respond? Are there any tools available Western states have that can draw red lines into blurred lines of hybrid conflict? 

This paper series argues that the West does have one powerful tool that can help shape hybrid threat actors. That tool is international norms. Norms set international expectations of acceptable state behavior – yardsticks which the international community can leverage when calling out unscrupulous states.  

But norms do not develop out of nothing. This report applies the norm lifecycle theory, which analyzes norm development from emergence to cascade and internalization, to five case studies to to better understand the real-life strategies, tools of influence, dilemmas, and trade-offs that empower state-led norm processes. The report not only considers how norms develop, but also what role they play within the counter-hybrid posture of a state, and how they, in conjunction with countermeasures, shape adversarial hybrid behavior. 

As many norm entrepreneurs often seem to underestimate, the pursuit of countermeasures may lead to unintended second-order normative effects that undermine their long-term strategic interests. For instance, overt cyber pre-deployment in adversary systems can introduce a norm of mutually assured debilitated, while overt offensive cyberspace operations in response to disinformation can weaponize information in the same ways as Russia. This scenario is explored in-depth in the second case study of this report dealing with Russian disinformation campaigns. 

This report also explores four other case studies on Russian, Chinese, and ISIS hybrid conflict actions. The case studies are published individually as a paper series and compiled in a full report with complete overview of the theoretical underpinnings of norm development and the key insights that emerge from the analysis, as well as the concluding remarks and policy recommendations. The policy recommendations explore ways for the Netherlands and its partners to help promote and enforce norms of restraint beyond classic like-minded groups of states while being cognizant of unintended consequences.  

Please find an overview of the separate case studies below: 

• Case Study 1: Protecting Electoral Infrastructure from Russian cyber operations
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 2: Responding to Russian Disinformation in Peacetime
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 3: Countering ISIS Propaganda in Conflict Theatres
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 4: Responding to Chinese Economic Espionage
  Download Case Study | Download Factsheet
   
• Case Study 5: Upholding Freedom of Navigation in the South China Sea
  Download Case Study | Download Factsheet

De Koninklijke Vereniging ter Beoefening van de Krijgswetenschap en The Hague Centre for Strategic Studies, nodigen u uit voor de online lezing “The Future of War” door Dr. Frank Hoffman.

Hoe ziet de oorlog van de toekomst er uit? Op basis van operationele en strategische ervaringen in de afgelopen drie decennia, technologische trends zoals robotica, AI en cyberwarfare, machtsverschuivingen en toenemende strategische competitie, toont Dr. Frank G. Hoffman, Luitenant-kolonel b.d. van het US Marine Corps en strategisch analist in een originele synthese wat mogelijke consequenties zijn voor de aard, locatie, motieven en strijdmethoden in de oorlog van toekomst.

De lezing vindt plaats op 29 oktober 2020 van 16:00 tot 17:15 via Webex. Na opgave ontvangt u de deelneemlink per e-mail.

Klik op of scan de QR-code om u aan te melden. Zie ook de website van de KVBK: www.kvbk.nl

The Data Lab of The Hague Centre for Strategic Studies offers an exciting internship to aspiring data scientists. Our data internship is an opportunity for hands-on experience in developing production-grade, early warning, causal discovery, and policy recommendation systems. Our data interns can hone their advanced computing and modelling skills by applying them to data-intensive activities ranging from advanced analytics, to software engineering, to database management, to system integration.

Our clients include major corporations, key government ministries, development banks, development aid agencies, and security providers, both domestic and global. The HCSS data internship therefore offers invaluable experience working on some of the most significant global issues of our time.

The deadline for the application is September 27th, 2020, and the start date of the internship is between October 15th and November 4th, 2020. 

Candidates should either have a strong quantitative background or demonstrated affinity for all things quantitative. They should also demonstrate strong transferable programming skills, as well as a keen interest in the topics covered by HCSS policy research.

Requirements

• A background in computer science, statistics, mathematics, physics, engineering, econometrics, or a related field.
• Fluency in one or more programming language: R, Python, Java, Scala, C#, and/or C++
• Very good communication skills in English, both orally and in writing
• Ability to work independently in a fast-paced environment
• Strong work ethic and willingness to learn
• An affinity for policy research
• The ability to interpret data
• First-principles thinking

The following attributes are considered an asset:

• Prior experience with statistical and scientific computing, machine, and/or optimization.
• Data management and engineering skills.
• Prior experience with dashboarding, visualization, and/or web design and development (e.g., HTML, CSS, JavaScript, TypeScript, Angular) and server-side scripting (e.g., node.js).

Eligibility

A data internship lasts six months. A shorter duration, not less than four months, is possible only under exceptional circumstances. An applicant must be enrolled as a university student for the entire duration of data internship. Data interns should be able to commit to a forty-hour workweek. Successful applicants are asked to provide a certificate of good conduct (‘Verklaring Omtrent het Gedrag’), which is available from The Netherlands Ministry of Justice. Applicants residing outside of The Netherlands should provide a certificate from their country of residence.

Frequently asked questions

Can I apply if I am no longer a student (recently graduated)? Data internships are for enrolled students. Without a proof of enrolment, which is valid for the entire duration of data internship, you are not eligible for an internship position.

Is it possible to do a part-time internship? At present, HCSS does not offer part-time data internships within the Data Internship Program.

Application Procedure

To apply, send the following items to info@hcss.nl, using 'Data Internship 10/2020' as the subject line:

• A resume, including a list of references
• A cover letter, thoroughly demonstrating why and how your data skills can be applied to data-intensive policy research and mentioning when you are available to start the internship.
• Proof of university enrolment, valid for the entire duration of the data internship
• An official transcript of academic grades
• If possible: A portfolio of previous data projects, including the code (or a GitHub address).

Notes regarding the application procedure:

• Please ensure that your application is complete before sending it in. Providing a list of references with contact details as part of your CV (at least two) is a mandatory requirement- we will not request them at a later stage.
• The whole application should be written in English including the writing sample.

Practical Information

The HCSS internship is paid. Eligible applicants will be invited for an interview. Our most prized candidates are thirsty for knowledge, excellent with numbers, and can ace our data-science test.

In the interest of the successful candidate’s learning trajectory, the internship will be carried out at the HCSS office in The Hague, insofar as this is feasible given the current travel restrictions related to COVID-19. Potential working arrangements can be discussed during the interview process and we are monitoring developments closely.  

China krijgt steeds meer zelfvertrouwen en rolt in toenemende mate met de spierballen. Het nationalisme binnen het land neemt toe. Dat zorgt ervoor dat Amerika en Europa al lang niet meer de twee grootmachten zijn waar iedereen als eerste rekening mee houdt. Het heeft ook gevolgen voor de trans-Atlantische relatie die Europa heeft met de Amerikanen. De band is er de laatste jaren bepaald niet sterker op geworden.

China heeft er alle belang bij om Europa en Amerika nog verder uit elkaar te spelen en doet daar ook pogingen toe. Moet Europa dat proberen te voorkomen, of het misschien gewoon accepteren en een totaal eigen Europese koers gaan varen, meer onafhankelijk van de VS?

Dat bespreekt Paul van Liempt in deze aflevering van De Strateeg. Te gast zijn Sense Hofstede, hij doet promotie-onderzoek naar de invloed van Chinees nationalisme op de internationale betrekkingen, en Paul van Hooft, senior strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.

Luister de aflevering hier op de website van BNR Nieuwsradio. 

Te gast:

• Sense Hofstede, Comparative Asian Studies PhD Candidate aan National University Singapore
• Paul van Hooft, Senior Strategisch Analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies

Over deze podcast:

De Strateeg verschijnt eens in de twee weken. Abonneer je via bnr.nl/destrateeg om geen enkele aflevering te missen.

Host: Paul van Liempt

Redactie: Diederik de Groot

Tips, vragen of andere opmerkingen over De Strateeg? Stuur dan een mailtje naar diederik.de.groot@bnr.nl.

• Luister aflevering 1 hier terug: “Ethisch zijn, of blijven leven?”
• Luister aflevering 2 hier terug: “Oorlog in de toekomst, doet de mens nog mee?”
• Luister aflevering 3 hier terug: “Je gezondheid, of je rechten?”
• Luister aflevering 4 hier terug: “Een crisis in een crisis”.
• Luister aflevering 5 hier terug: "De coronacrisis in het groot"
• Luister aflevering 6 hier terug: “Killerrobots, feit of fictie”
• Luister aflevering 7 hier terug: "Een cyberramp: voorkomen in plaats van genezen"
• Luister aflevering 8 hier terug: "Mag Vladimir Poetin komen shoppen in Hengelo?"
• Luister aflevering 9 hier terug: "Een pandemie van desinformatie"
• Luister aflevering 10 hier terug: "Zorgt corona straks voor natte voeten"
• Luister aflevering 11 hier terug: "Beslist corona de strijd om wereldheerschappij?"
• Luister aflevering 12 hier terug: "Hoe cyberdreiging ons leven kan ontwrichten"
• Luister aflevering 13 hier terug: "De Zuid-Chinese Zee" niet goedschiks, dus kwaadschiks"
• Luister aflevering 14 hier terug: "Als Bangkok onder water loopt"
• Luister aflevering 15 hier terug: "Covid-19, een gouden kans voor dictators"

De buitenlandbaas van de Europese Unie, Josep Borrell, constateerde vorige week dat Europa door overslaande vlammen bedreigd wordt. Overdreven? Rusland tracht Wit-Rusland in zijn greep te krijgen. De Krim is nog steeds geannexeerd en Rusland is nog steeds betrokken bij de strijd in Oekraïne.

De Russische oppositieleider Navalny werd vergiftigd en Rusland geeft Duitsland daarvan de schuld. Maar bondskanselier Merkel wijst naar het Kremlin en dreigt met passende maatregelen. Dat zou stopzetting van Nord Stream 2 kunnen zijn waarmee gas van ­Rusland naar Duitsland moet worden getransporteerd.

Verder zuidelijk ligt Turkije op ramkoers met ­Griekenland. President Erdogan wil af van de nadelige verdragen uit de jaren twintig waardoor de lucratieve gasvelden buiten de Turkse economische zones liggen. Zijn poging om de gaswinning ten zuiden van Cyprus in gang te zetten leidde tot militaire oefeningen van ­Cyprus, Griekenland, Frankrijk en Italië.

In Griekenland zelf werd een vluchtelingenkamp in brand gestoken. Nederland wil honderd vluchtelingen opnemen en die vervolgens aftrekken van het aantal dat volgens een afspraak met de VN moet worden opgenomen. Dit maakt duidelijk dat solidariteit met Griekenland helemaal zoek is. Die vluchtelingen komen uit Afghanistan, Syrië, Libië en andere landen dicht bij Europa waar burgeroorlogen woeden.

Publieke steun voor de Unie

Van een heel andere orde is de brexit. Premier Johnson stuurt nu in hoog tempo aan op een vertrek zonder akkoord.

Intern proberen we de coronacrisis te beteugelen en de economische schade te beperken.

Gek genoeg blijft de Unie in al dit geweld overeind. Commissievoorzitter Von der Leyens troonrede klonk deze week zelfs opmerkelijk positief: de Unie komt hier sterker uit. Door de EU-top van juli waar de taboes op gezamenlijke leningen en belastingen werden geslecht kun je niet anders dan het met haar eens zijn. De eenheid werd bewaard in de onderhandelingen over het herstelfonds van 750 miljard, maar ook over de brexit en de sancties tegen Poetin. En er werd een dam tegen de oprukkende Chinezen opgeworpen.

De publieke steun voor de Unie blijft onverminderd hoog. Kennelijk zien mensen heel goed dat de Unie daadwerkelijk beschermt.

On-Nederlandse denkbeelden

Een kleine groep met een grote mond vindt dat niet. Dat bleek eens te meer tijdens de algemene beschouwingen van deze week. Wilders sprak met dedain over de rechtsstaat, neigt naar autoritair leiderschap, is anti-immigratie, nationalistisch en economisch protectionistisch. Hij en Baudet hangen een uiterst rechtse nationaal-conservatieve ideologie aan die door Poetin wordt geïnspireerd. Beiden lijken soms op paarden van Troje die rechtstreeks door het Kremlin worden aangestuurd. Net als Poetin vinden zij het Westen ziek omdat het zijn eigen spirituele en culturele erfenis verloochent. De oorzaak is de globalisering die door de EU en de Navo wordt belichaamd. Die moeten dus verdwijnen.

Ik ben zo benieuwd hoe deze politici Borrells vlammen willen doven. Plegen ze telefoontjes naar het Kremlin voor advies over Wit-Rusland, Oekraïne, Krim, Nord Stream 2, en de problemen met Turkije en brexit? Over de MH-17 vertolkten ze de Russische visie al.

Ze willen de grenzen sluiten voor migranten en vluchtelingen, maar openzetten voor on-Nederlandse denkbeelden over autoritair leiderschap en de inperking van de rechtsstaat. Begrijpt u het nog?

Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.

Deze column verscheen op 18 september 2020 in Trouw.

Gas blijft de inzet van een grote geopolitieke strijd. En geen Green Deal die daaraan iets kan veranderen, stelt Rob de Wijk vast in zijn column voor Energiepodium.

Terwijl door de coronacrisis steeds meer vragen worden gesteld over de haalbaarheid van Timmermans’ Green Deal, is elders in Europa gas de inzet van een nieuwe geopolitieke strijd. Wat president Trump niet voor elkaar kreeg, lijkt Poetin nu wel te lukken, namelijk het stoppen van Nord Stream 2. De aanleiding is de moordaanslag op de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Nadat hij van Rusland naar Duitsland was gebracht, constateerden de artsen dat hij met novitsjok was vergiftigd. Maar de Russische autoriteiten verwierpen dit. Zij suggereren dat de Duitsers met hun valse conclusies de Russen in een kwaad daglicht wilden stellen. Het gevolg was dat bondskanselier Merkel op de voor haar zo onderkoelde wijze hintte op het stopzetten van de pijpleiding: Geef opheldering over wat er met Navalny is gebeurd of anders nemen we maatregelen.

Daarom legde Trump eind vorig jaar sancties op aan bedrijven die aan het project meewerken. Dit raakt Nederland direct. Niet alleen omdat Shell wordt geraakt, maar ook omdat wij na het dichtdraaien van de Groningse gaskraan afhankelijker worden van gas uit Rusland. Maar voor Trump moet dit als muziek in de oren klinken. Hij vond het al belachelijk dat Amerika moet bijdragen aan de verdediging van Duitsland, terwijl dat land met zijn gasaankopen het Russische leger sterker maakt.

Het gedoe rond Nord Stream 2 is niets vergeleken met wat er een paar duizend kilometer zuidelijker in de oostelijke Middellandse Zee gebeurt. Daar lijkt het gasconflict tussen Turkije, Griekenland, Cyprus, Israël en Egypte onbeheersbaar te escaleren. Inzet zijn de enorme gasvondsten in de oostelijke Middellandse Zee: het Aphrodite gasveld ten zuiden van Cyprus; de Leviathan en de Tamar gasvelden voor de kust van Israël; en het gigantische Zohr-veld voor de kust van Egypte.

Na het afsluiten van enorme deals is de afgelopen maanden met de exploitatie begonnen. Turkije ziet het knarsetandend toe. De reden is dat door al die Griekse eilanden en Cyprus zijn exclusieve economische zone enorm wordt ingeperkt en Turkije niet profiteert. Erdogan vond daarop twee antwoorden. Allereerst sloot hij een deal met het door oorlog verscheurde Libië over de verdeling van het zeegebied tussen beide landen. Probleempje: in die zone liggen veel Griekse eilanden, inclusief een deel van Kreta. Alleen dat is al een reden voor oorlog. Ander probleem: de claims van Griekenland en Cyprus worden gesteund door het zeerecht van de VN, UNCLOS. Maar Turkije heeft zich daar niet bij aangesloten. Het argument van Ankara dat het Turkse deel van Cyprus, een vazalstaat van Ankara, recht op de exclusieve economische zones zou hebben, maakt daarom weinig indruk. De Turks-Cypriotische republiek wordt bovendien door vrijwel geen land erkend.

Dus moet Turkije iets nieuws bedenken. Na de couppoging van 2016 is Turkije nationalistischer geworden. Het Ottomaanse Rijk dat begin vorige eeuw werd opgebroken, besloeg ooit grote delen van het Midden-Oosten en de Balkan. Dat gold ook voor een deel van de oostelijke Middellandse Zee. Onder de slogan ‘het blauwe thuisland’ worden in Turkije de geesten nu rijp gemaakt voor annexatie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een beproefd recept, namelijk het ter discussie stellen van oude verdragen. Die zouden oneerlijk zijn omdat van de zwakte van het imploderende Ottomaanse rijk misbruik was gemaakt. Daardoor zou Turkije zijn gedwongen zijn handtekening te zetten onder de ongunstige verdragen van Sèvres (1920) en Lausanne (1923).

De situatie escaleerde toen Turkije begon met de exploratie van de gasvelden. Daarop startten Griekenland, Italië, Frankrijk en Cyprus militaire oefeningen. Vier EU- en NAVO-landen kwamen daarmee in actie tegen NAVO-lid Turkije. Griekenland wil ook sancties en wordt daarin gesteund door een toenemend aantal EU-landen. In februari leidde een Turkse poging om in de wateren rond Cyprus te gaan boren overigens al tot lichte sancties. Maar begin september waarschuwde Heiko Maas, de Duitse minister van buitenlandse zaken voor een catastrofe en wierp zich op als bemiddelaar. Een van de oplossingen is een verdiepte douane-unie met de EU. Dat is een grote wens van Turkije. Of dit de Turken tot bedaren kan krijgen is de vraag. Er staat te veel op het spel. Helaas zal dat de komende decennia zo blijven. Rond 2040 zal de gasconsumptie mogelijk met 50% zijn gestegen. Daarmee blijft gas de inzet van een grote geopolitieke strijd. Geen Green Deal die daaraan iets kan veranderen.

De Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Israël sloten dinsdag een volgens velen historische deal. De twee Golfstaten zijn het derde en vierde land in het Midden-Oosten die Israël gaan erkennen.Wat betekent dit voor de verhoudingen in de regio? Han ten Broeke gaf een analyse van de vredesakkoorden bij NU.nl. Bekijk het fragment hier terug.