Met het vertrek van Joe Biden uit het Witte Huis wordt een tijdperk afgesloten. Biden was onpopulair, maar deed het niet slecht. Zijn enorme investeringsprogramma’s in infrastructuur, vergroening en de chipindustrie maakten indruk. De economie loopt goed, de inflatie is gezakt, de gezinsinkomens zijn gestegen. Wel liep de staatsschuld op.
Vorig jaar eindigde Biden in de ranking door vooraanstaande historici op de veertiende plaats van beste presidenten. Trump eindigde als laatste.
Dit is het eerste teken van het einde van een tijdperk. Kiezers lopen nu liever achter een slecht presterende populist aan, dan achter een beschaafde, relatief goed presterende president.
Laatste president van de oude stempel
Het tweede teken dat een tijdperk ten einde komt, is dat een president als Biden niet meer terugkomt. Hij is de laatste president van de oude stempel. Biden liet zich leiden door ervaring met de Koude Oorlog en wist dat een clash met een andere kernwapenmogendheid het einde van de wereld kan inluiden. Daarom was hij voorzichtig met wapenleveranties aan Oekraïne. Minder ervaren leiders zijn meer risicobereid. Zijn chaotische terugtrekking uit Afghanistan was een drama, maar zijn buitenlandbeleid werd gekenmerkt door gematigdheid en de afwezigheid van risicovolle avonturen.
De genoemde historici waardeerden Biden ook om het feit dat hij Amerika van Trump redde. Maar Trump is terug. Dus bleek Bidens termijn slechts uitstel van executie. Dit feit is het derde, en belangrijkste teken dat een tijdperk ten einde is gekomen. Biden was overtuigd van het belang van de trans-Atlantische relatie en de liberale wereldorde die Amerika en het Verenigd Koninkrijk na de Tweede Wereldoorlog stichtten. Ook voor Biden stond Amerika op de eerste plaats, maar hij trachtte de positie van zijn land te verbeteren door samenwerking met zijn bondgenoten.
Europa staat er alleen voor
Met Biden verliezen we een president die althans nog een poging deed om de westerse wereld op één lijn te krijgen en de democratieën te verenigen. Er komt nu een einde aan Amerika als traditionele leider van de ‘vrije wereld’ van democratieën en verdediger van de liberale waarden en het internationale recht. Europa staat er alleen voor. Trump interesseert dit niet, getuige zijn wens om Groenland in te lijven, zijn afkeer van de Navo en zijn voornemen om ook de EU importheffingen op te leggen.
Met Trump ontstaat een bokito-wereld waarin ondemocratische, rancuneuze en machtsbeluste gorilla’s vechten om de hoogste plaats op de apenrots. Want hij wijkt nauwelijks af van leiders als Xi en Poetin. Die wisten zich op slinkse wijze te laten benoemen tot president voor het leven. Trump trachtte met de mislukte coup van 6 januari 2021 ook aan de macht te blijven. Alle drie de leiders zijn autoritair en antidemocratisch en laten zich leiden door rancune. En alle drie verbeteren ze hun eigen materiële positie al dan niet door corruptie.
Dynamiek doet denken aan de jaren voor WO I
Met het vertrek van Biden raken de toch al gebrekkige remmen van de internationale betrekkingen defect. Door zijn vertrek stevenen we af op een nog instabielere wereld, die qua dynamiek doet denken aan de jaren voor de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
Dit kunnen we keren door Europees leiderschap. Maar dat wordt gegijzeld door een deel van het electoraat dat achter leiders aanloopt die zich als kleine Trumps gedragen.
Experts
Related Content
