‘Zou dit mijn laatste zijn?’, dacht ik tijdens de presentatie van mijn nieuwe boek. Ik ben nog lang niet uitgeschreven, maar ik zie dat een groeiende groep binnen onze samenleving mij monddood wil maken. Dat is te zien op X, waar pro-Russische trollen en meelopers mijn duidingen ‘zum kotzen’ vinden, mij wegzetten als een ‘oorlogshitser’ en er alles aan doen mijn boodschap te saboteren. Je zou er bijna mee stoppen.
Ernstiger is dit. Rond de tijd van de presentatie van mijn boek Het nieuwe IJzeren Gordijn, reisde Wilders naar Hongarije af om daar deel te nemen aan de Cpac-conferentie van radicaal-rechtse populisten onder leiding van de Hongaarse premier Viktor Orbán. Vertegenwoordigers van wat in het rechts-radicale jargon de mainstreammedia (MSM) heet, kwamen er niet in. Omdat ze woke zouden zijn. Woke is daarmee een inhoudsloos begrip geworden, louter bedoeld om de andersdenkende media de mond te snoeren. En dat terwijl de website van de conferentie de vrijheid van meningsuiting en persoonlijke vrijheid roemt.
Weggepest en monddood gemaakt
De verworvenheden van de democratische rechtstaat zijn bij de Cpac-aanhangers kennelijk niet zo sterk verankerd dat dit leidt tot tolerantie tegen journalisten en andersdenkenden. Dus werden de ‘mainstreammedia’ weggehouden bij diepgaande discussies over onderwerpen met bloedstollende titels als ‘De cultuurdoders: de woke-oorlogen’ die radicaal-rechts de gelegenheid boden om hard tekeer te gaan tegen ‘onderdrukkende socialistische regimes’ die andere culturen, immigranten, homo’s en natuurlijk de Europese Unie liefdevol omarmen.
Gastheer Orbán geeft overigens het goede voorbeeld in de omgang met andersdenkenden. Eerst werd de Midden-Europese Universiteit weggepest, daarna de pers monddood gemaakt. In Polen gebeurde hetzelfde en nu wil de Slowaakse premier Robert Fico dit ook.
In mijn nieuwe boek betoog ik dat de morele, op waarden gebaseerde Europese politiek geen antwoord heeft op de cynische machtspolitiek van Poetin en dat het roer daarom om moet. Willen wij geen speelbal van dit soort potentaten worden, dan zullen we in Europa moeten samenwerken. Mijn conclusie is dat degenen die dat afwijzen, de grootste bedreiging voor de vrede en welvaart in Europa en de soevereiniteit van hun eigen land vormen.
De EU van binnenuit verzwakken
Inmiddels willen de Europese Cpac-aanhangers niet meer de EU uit, maar willen ze die liever van binnenuit verzwakken.
Daarmee beogen ze hetzelfde als Poetin. Want zijn hybride oorlogvoering van desinformatie, hacks, spionage, sabotage en het jammen van gps-signalen van vliegtuigen die al in volle gang is, heeft ook als doel de Europese eenheid te ondermijnen. Het doet er niet toe of rechts-radicale populisten als Orbán en Fico voor of tegen Poetin zijn, want met hun gedrag doen ze wat hij wil. Want een verdeeld Europa kan tot vreugde van Poetin geen goed antwoord op zijn agressie geven.
De keus is echter simpel: of je steunt Oekraïne en versterkt de EU om je eigen veiligheid en welvaart te beschermen, of je doet dat niet en je levert je uit aan een potentaat als Poetin. Als je het niet zo nauw neemt met burgerlijke vrijheden (zoals Orbán, die Wilders als eregast had uitgenodigd), dan moet dat laatste geen probleem voor je zijn.
Ik gruw bij de gedachte dat dit ook in Nederland kan gebeuren. Dus kan het best zijn dat mijn nieuwste boek mijn laatste is.
Rob de Wijk, Trouw, 2 mei 2024
Rob de Wijk is hoogleraar internationale relaties en veiligheid aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij schrijft wekelijks over internationale verhoudingen. Lees zijn columns hier terug.