Rob de Wijk: CFO moet klaar zijn voor de nieuwe wereldorde

Technologie speelt een steeds grotere rol in de wereld en de CFO van de toekomst zal er met geen mogelijkheid om heen kunnen. Zeker als China over een aantal jaren de strijd om de uitrol van 5G weet te winnen en daardoor de technologische regels kan dicteren, zullen bedrijven in toenemende mate te maken krijgen met spionage en cybercriminaliteit, zo stelt Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS), in een interview met Sander Wageman voor Executive Finance. Tijd voor de CFO om wakker te worden.

Kans gewoon heel groot dat je telefoon wordt gehackt

Als Rob de Wijk over een paar dagen naar China gaat dan laat hij zijn telefoon thuis, zo vertelt hij in het statige hoofdkwartier van het HCSS aan de Lange Voorhout in Den Haag. “Mensen denken dat het allemaal wel meevalt met die privacy schending. Maar dat is niet zo. Als je naar China gaat, Iran of naar Rusland, dan is de kans gewoon heel groot dat je telefoon wordt gehackt. Ik raad mensen aan om de goedkoopste telefoon te kopen en er een simkaart in te stoppen. Je wilt het risico niet lopen.”

Niet gewend aan onderdrukking

De Wijk schreef het boek ‘De nieuwe wereldorde; hoe China sluipenderwijs de macht overneemt’, dat dit jaar werd gepubliceerd. Daarin schets hij een toekomstbeeld waarin China de wereldmacht naar zich toe heeft getrokken. Een nieuwe werkelijkheid waarvan iedereen zich bewust zou moeten zijn, zo benadrukt hij ook in het interview dat Executive Finance met hem had. “Omdat we in een democratie leven en niet gewend zijn aan onderdrukking en aan een controlemaatschappij zoals je die in dictaturen wel hebt, denk ik dat we niet heel erg gericht zijn op de consequenties van die nieuwe wereldorde op bijvoorbeeld veiligheidsgebied. Mensen die in China of Rusland wonen zijn daar aan gewend.”

Grote mate van naïviteit

Volgens De Wijk heerst er in Nederland nog een grote mate van naïviteit als het gaat om de gevolgen van de toenemende invloed van China op het westen. Ook bij bedrijven. “Mensen hebben de neiging om alles van zich af te redeneren. Waarom zou iemand in China mijn telefoon willen hacken, denken ze. Nou, omdat je misschien connecties hebt of voor een bedrijf werkt dat interessant voor ze is. Het gebeurt gewoon. En ik merk continue dat mensen denken dat het wel mee zal vallen. Maar het valt dus niet mee. De kans is vrij groot dat je telefoon in landen als China of Rusland gehackt wordt.”

Nieuwe revolutie die zijn weerga niet kent

Volgens De Wijk zijn de consequenties groot als Nederlandse bedrijven onvoldoende bezig zijn met de gevolgen van de invloed van China op onze westerse maatschappij. In zijn boek wijst hij onder meer op de zogeheten belt and road, een handels- en investeringsprogramma waarbij Chinese bedrijven miljarden investeren in buitenlandse infrastructuur. Ze kopen er invloed mee, zo legt De Wijk in zijn boek uit. Maar met name de uitrol van het 5G-netwerk veroorzaakt volgens De Wijk over een aantal jaren een nieuwe revolutie die zijn weerga niet kent. “5G is van vergelijkbare orde als de vervanging van de stoommachine een eeuw geleden door verbrandingsmotoren. Alles verandert er door. 5G is de basis voor Internet of Things, maakt van Kunstmatige Intelligentie een product, maakt het mogelijk om op grote schaal te gaan 3D printen, je kunt machine learning toepassen. Noem maar op. Je krijgt een totaal andere economie. Met andere woorden, het land dat de nieuwe industriële revolutie weet te domineren, bepaalt ook de toekomstige regels in de wereld. Zo simpel is het.”

Nederlandse bedrijven gaan de gevolgen ondervinden

En als China die macht grijpt, zoals De Wijk en vele andere deskundigen met hem voorspellen, dan gaan Nederlandse bedrijven daar de gevolgen van ondervinden. “De context waarin je als bedrijf en als CFO opereert wordt steeds complexer. Daar moet je wel grip op blijven houden. Denk bijvoorbeeld aan de belt and road. Landen, zelfs binnen de EU, kijken vanwege de grote investeringen uit China steeds verlekkerder naar wat er vanuit Beijing naar ons toekomt.”

Wat gaat China in Europa doen?

Die opkomst van China brengt ook weer complicaties met zich mee, zo stelt De Wijk. “Denk aan cybersecurity. Dat moet je echt op orde hebben. Maar er zitten ook veel strategische dingen in, zoals wat gaat China in Europa doen. Kopen ze bijvoorbeeld bedrijven op, of juist niet? En waarom kopen ze wat ze kopen? Welke gevolgen dat voor jou als CFO heeft, hangt helemaal af van de bedrijfstak waarin je werkt. In het Westland bijvoorbeeld gingen alle alarmbellen af toen China een zaadveredelingsbedrijf gedeeltelijk kocht. Dat is hele kritische technologie die ongelofelijk veel geld waard is en die je eigenlijk gewoon in eigen hand wilt houden. En dan kun je ook nog met cybercriminaliteit te maken krijgen. Laatst was ineens afpersing door middel van ransomware in het nieuws. Steeds meer bedrijven in het mkb krijgen daar mee te maken. Kortom, de context waarbinnen je als onderneming opereert, verandert snel.”

Zo’n 500 miljard euro schade als gevolg van cybercriminaliteit

Recent onderzoek van softwarebedrijf McAfee toont aan dat bedrijven wereldwijd jaarlijks voor zo’n 500 miljard euro schade oplopen als gevolg van cybercriminaliteit. De Wijk: “Bedrijven doen er goed aan om flink te investeren in hun cyberveiligheid. Dat begint er mee dat je je realiseert dat het heel veel geld kost om de boel helemaal op orde te hebben. Maar dat kan alleen als je alle naïviteit van je af werpt. Je moet niet denk dat het je niet zal overkomen, maar je moet er vanuit gaan dàt het een keer gebeurt. En dat het een combinatie is van criminaliteit en van statelijke actoren die in alle gevallen grenst aan criminaliteit maar die zich veel meer bezighouden met spionage. Terwijl criminaliteit zich veel meer bezig houdt met afpersen. Die spionage merk je ook niet trouwens, mits het goed gebeurt.”

Technologische mogelijkheden worden onmeetbaar veel groter

De nieuwe technologische revolutie gaat meer veranderen dan alleen op het gebied van cyberveiligheid. Met de uitrol van 5G worden de technologische mogelijkheden onmeetbaar veel groter. “Als CFO heb je straks te maken met alles wat er in cyber gebeurt, maar ook, en dat wordt een groot punt voor de CFO, dat al het werk dat je in algoritmes kunt vatten, verdwijnt als fysieke werkgelegenheid. En dat geldt voor zo’n 40 tot 50 procent van de banen. Ook in de financiële sector zul je zien dat die algoritmes veel over zullen nemen. Technisch zal dat voor CFO betekenen dat de wereld onherkenbaar zal veranderen. Waar hij nu met vijftig mensen op de afdeling zit, zullen dat er over tien jaar misschien nog tien zijn. En die tien hebben een totaal andere taakinvulling. We zien dat hier ook, bij het HCSS, dat big data-analyse een steeds grotere rol krijgt. Dat betekent dat hier nu opeens data-analisten rondlopen. Dat kon je tien jaar geleden nooit bedenken. Het heeft het instituut onherkenbaar verandert. Je moet daar wel open voor staan en niet krampachtig vasthouden aan wat er ooit was. Doe je dat wel, dan ga je failliet.”

Tekst: Sander Wageman, gepubliceerd door Executive Finance.