Blije gezichten toen Joshua Holt na twee jaar illegale detentie voet op Amerikaanse bodem zette. Hij kwam niet terug van een gedroomde vakantie, zo vertelde hij president Trump, maar uit een nachtmerrie.
Nee, die nachtmerrie vond niet plaats in Noord-Korea, maar in Venezuela. In dit buurland van Nederland heerst chaos. Dat de recente herverkiezing van president Maduro niet vrij en eerlijk verliep, is eigenlijk nog het minste probleem. In navolging van de Amerikaanse regering protesteerde minister Blok terecht tegen de gang van zaken. Maar uiteindelijk schiet je daar weinig mee op omdat je met protesten geen regionale crisis bezweert.
Blok werd al gedwongen tot crisismanagement toen hij begin april tijdens een verrassingsbezoek aan Caracas een overeenkomst sloot over de heropening van de grens met de ABC-eilanden. President Maduro had alle zee- en luchtverkeer geblokkeerd, zogenaamd om de smokkel van drugs, grondstoffen en wapens tegen te gaan. Het gevolg was dat, om met W.F. Hermans te spreken, onze resten tropisch Nederland zonder groenten en fruit kwamen te zitten. Blok beloofde Venezuela te helpen met het tegengaan van smokkel en kan Venezolanen, die in de ogen van de Nederlandse en Curaçaose regeringen ‘economische vluchtelingen’ zijn, terugsturen. Probleem opgelost. Of niet? Ik denk dat laatste.
Door te protesteren tegen de verkiezingen geeft de regering toe dat het in Venezuela inderdaad een puinhoop is. Maar dan wordt de stelling onhoudbaar dat er uit dat land alleen maar economische migranten komen en geen vluchtelingen die volgens het vluchtelingenverdrag moeten worden opgevangen.
Dit blijkt ook uit de situatie in het land zelf. Die laat steeds minder ruimte voor creatieve interpretaties over de status van migranten. Door ondervoeding en gebrek aan medicijnen schijnt driekwart van de bevolking de afgelopen jaren 10 kilo gewicht te zijn verloren en steeg de kindersterfte alleen al in 2016 met 30 procent. De economie van dit ooit welvarende olie-exporterende land is door wanbeleid geruïneerd. Sinds 2014 bedraagt de krimp 30 procent en is de inflatie tot 14.000 procent opgelopen. Tegenstanders van het regime zitten in de gevangenis, de bevolking wordt onderdrukt en de machthebbers vullen hun zakken. Zou u daar willen wonen?
Vluchten gebeurt dan ook in grote mate. Niet minder dan vier miljoen Venezolanen zijn vertrokken. Daarvan zitten er nu 600.000 in buurland Colombia. Ter vergelijking: uit Syrië vluchtten vijf miljoen mensen. Dat aantal wordt in rap tempo door Venezuela overtroefd. De humanitaire ramp is in potentie zo groot dat ons Koninkrijk hard wordt geraakt. Maar voorlopig tracht de regering de situatie door middel van bezweringsformules te bagatelliseren en doet Curaçao de mensenstroom af als ‘ongedocumenteerde’ werkzoekers en illegalen.
Biedt opvang in de regio, het mantra van de Nederlandse regering, soelaas? Helaas, de ABC-eilanden zijn de regio.
Kan Nederland deze houding ten opzichte van de Venezolaanse vluchtelingen volhouden? Nee, want het Koninkrijksstatuut bepaalt dat de ‘handhaving van de onafhankelijkheid en de verdediging van het Koninkrijk’ en de ‘buitenlandse betrekkingen’ een zaak van het Koninkrijk zijn. Uiteindelijk worden de gevolgen van de Venezolaanse crisis voor de ABC-eilanden vooral een Haags probleem.
Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw!