De deze week verschenen Amerikaanse Nationale Veiligheidsstrategie is een schizofreen verhaal.
Enerzijds is het mooi dat de strategie over waarden als vrijheid en democratie spreekt en de verplichting van Amerika om deze te beschermen. Trump herbevestigt Amerikaans leiderschap, evenals de wens om met bondgenoten en instituties als de Navo en de EU samen te werken. Anderzijds klinkt dit uit Trumps mond niet geloofwaardig. Het afgelopen jaar heeft hij met zijn retoriek en onbezonnen acties die internationale samenwerking deels kapot gemaakt. Daags na zijn aantreden viel hij de instituties en handelsverdragen aan die hij nu zegt te omarmen. Maar inmiddels is het wantrouwen onder de Aziatische bondgenoten zo groot dat ze onlangs in Vietnam besloten om zonder de VS het Trans Pacific Partnership op te richten. In Europa leidde Trumps schofferingen ertoe dat de EU de vlucht naar voren koos en dat de Navo voorlopig niet met een nieuwe strategie komt, omdat de lidstaten de Amerikaanse president niet vertrouwen.
Uit de nieuwe strategie blijkt ook dat Trump Amerika nog steeds als de onbetwistbare leider van de wereld ziet, en dat zijn land eigenlijk alleen maar sterker wordt. Dat is natuurlijk onzin. De grote mondiale verandering van dit moment is de verschuiving van de macht naar Azië. China is nu bijna even machtig als Amerika. Trumps constatering dat ‘in tegenstelling tot wat we hoopten, China zijn macht ten koste van anderen heeft uitgebreid’ getuigt van naïef ongeloof over wat er in de wereld gaande is.
Uit de strategie blijkt niet dat Amerika de nieuwe realiteit van de veranderende wereldorde erkent. Kennelijk heeft Trump niets geleerd van zijn recente reis naar China waar hij op handelsgebied niets voor elkaar kreeg en hij, wat Noord-Korea betreft, geen enkele steun voor zijn queeste tegen Kim Jong-un kreeg.
Cadeautjes
In Peking werd Trump ingepakt op de grootse wijze waarop destijds de keizers de barbaren van buiten het Hemelse Rijk ontvingen. Hij kreeg wat kadootjes in de vorm van contracten met Amerikaanse bedrijven, maar voor de rest kreeg hij niets.
Tot slot, en hier zit de crux, ziet Trump een voortdurende strijd van Amerika tegen de rest van de wereld. Ik telde het woord ‘competition’ 61 keer. De strijd wordt gevoerd tegen China, Rusland, Iran, Noord-Korea en de terroristen van Islamitische Staat en Al-Qaida.
Daarbij draait het om America First. Samenwerken met andere landen is prima, maar dan wel op Amerikaanse voorwaarden en ten behoeve van de Amerikaanse veiligheid en welvaart. Dat geldt ook voor samenwerking in het kader van internationale verdragen en met instituties als het IMF en de Wereldbank.
America First betekent onafhankelijkheid van energie van buiten de VS, inzetten op fossiele brandstoffen en het schrappen van klimaatbeleid. Het betekent ook investeren in leger en kernwapens, de bouw van een muur op de grens met Mexico en het ontmantelen of ‘moderniseren’ van ‘oneerlijke’ handelsovereenkomsten.
De rest van de wereld staat in dienst van de Amerikaanse welvaart en veiligheid. Van wederkerigheid is geen sprake. Ik denk niet dat veel landen op dit soort leiderschap zitten te wachten.
De Column van Rob de Wijk is elke week te lezen in Trouw
Experts
Related Content
