Het haalde hier nauwelijks de kranten, maar afgelopen weekeinde sloten de Aziatische landen en Australië zonder de Verenigde Staten een deelakkoord dat moet leiden tot een nieuw Trans Pacific Partnership (TPP) als opmaat naar een vrijhandelszone.
Dit was het verdrag waar president Trump daags na zijn aantreden een streep door zette omdat het ‘oneerlijk’ was voor de hardwerkende Amerikaan. Het TPP was niet alleen bedoeld om de economieën van de deelnemende landen te stimuleren, maar was ook een geopolitieke vuist tegen het steeds machtiger wordende China. Die vuist was serieus omdat de betrokken landen samen goed waren voor 40 procent van de mondiale handel. Handelspolitiek en machtspolitiek werden met dit verdrag in elkaar geschoven. Dit nieuwe verdrag vernedert Amerika opnieuw.
De locatie waar het verdrag tot stand kwam was symbolisch. Want in het Vietnamese Danang kwamen ooit de eerste Amerikaanse gevechtseenheden aan land om een oorlog te voeren die uiteindelijk in een smadelijke vernedering resulteerde. Dit nieuwe verdrag vernedert Amerika opnieuw.
Imploderend regime
Feitelijk werd dit in de dagen voor Trumps bezoek aan Vietnam ook al duidelijk. De Chinese leiders hoorden hem geduldig aan over zijn wens om de druk op Noord-Korea op te voeren zodat Kim Jong-un zijn kernwapens en raketten zou opgeven. Maar ‘voorzitter’ Xi Jinping lijkt tevreden met de status quo. Hij heeft belang bij een Noord-Korea dat geen gekke dingen doet en niet instort onder Amerikaanse druk. Xi heeft volstrekt geen behoefte aan een imploderend regime dat onoverzichtelijke risico’s voor China zelf oplevert.
De Chinese leiders hoorden Trumps pleidooi om iets aan de ‘oneerlijke’ handelsrelatie te doen ook geduldig aan. Het ritueel leek op een vroegere keizerlijke ontvangst van barbaren van buiten het rijk. Trump kreeg cadeautjes. Amerikaanse bedrijven mochten wat overeenkomsten met Chinese bedrijven sluiten, maar toezeggingen om de handel met Amerika op een andere leest te schoeien kreeg hij niet.
Aparte wetmatigheden
In China bleek dat de Amerikaanse president geen kaas heeft gegeten van internationale politiek. Hij ziet zichzelf als een president die fantastische akkoorden sluit zonder met onhandige mondiale handelsverdragen rekening te hoeven houden.
Maar wie naar Azië komt om daar steun voor de Amerikaanse Noord-Koreapolitiek te vragen en gelijktijdig zegt dat het bij de handelspolitiek om ‘America First’ gaat, weet zeker dat regeringen niet staan te trappelen om hem tegemoet te komen.
Trump moet er inmiddels wel achter zijn gekomen dat internationale politiek iets anders is dan zakendoen in de private sector. Voor die politiek gelden aparte wetmatigheden. Zo laat een supermacht-in-wording, want dat is China, zich niet door een gemankeerde supermacht onder druk zetten.
Initiatief
Tien jaar geleden kon dat nog wel, maar door de afkalvende Amerikaanse macht lukt dat niet meer. In plaats daarvan trekt de Chinese leider Xi het initiatief naar zich toe en ontpopt zich als de nieuwe leider van de wereld. Onder Chinese voorwaarden wel te verstaan.
Een andere wetmatigheid is dat als een leider zich opstelt zoals Trump, andere leiders hem min of meer gaan negeren om hun belangen veilig te stellen. Precies daarom is het TPP nieuw leven ingeblazen.
Het gevolg? Trump zal roepen dat dit allemaal erg oneerlijk is, maar hij heeft zichzelf inmiddels volkomen geïsoleerd.
De column van Rob de Wijk verschijnt wekelijks in Trouw.
Experts
Related Content
