Tom Middendorp in Trouw: De oorlog lijkt te kenteren in het voordeel van Oekraïne. ‘De Russen lopen tegen hun grenzen aan’

Het Oekraïense leger brengt de Russen zware verliezen toe. Generaal Tom Middendorp ziet reden voor optimisme op de langere termijn.

Oekraïne boekt successen tegen het Russische leger. In het oosten, nabij Charkov en Izjoem, en in het zuiden bij Cherson zijn de afgelopen dagen dorpen en stadjes heroverd. Sinds 1 september zijn de Russen over duizend vierkante kilometer teruggedrongen, zei president Volodimir Zelenski deze week.

Oekraïne claimt ook dat meer dan 50.000 Russen zijn gesneuveld. Gelekte cijfers van het Russische ministerie van financiën over uitkeringen aan nabestaanden lijken die beweringen te staven. “Dat zijn ongekende verliezen, een veelvoud van het aantal gesneuvelde Sovjet-soldaten in Afghanistan”, zegt Tom Middendorp, oud-commandant der Strijdkrachten en Strategisch Adviseur bij het Haagse Centrum voor Strategische Studies HCSS.

“Het hakt erin als je als soldaat 10, 20 procent van je kameraden in je eenheid verliest. En de berichten moeten ook haast wel iets gaan doen in Rusland.”

De terreinwinst is nog niet enorm, het Oekraïense media-offensief is haast nog groter dan het grondoffensief, zegt Middendorp. Toch durft hij voorzichtig het woord ‘kentering’ in de mond te nemen. “De Russen lopen tegen de grenzen van hun voorraden aan. Ze kunnen veel minder drones en precisiewapens gebruiken, omdat die steeds schaarser worden. En ook voor hun conventionele munitie moeten ze nu zelfs in Noord-Korea aankloppen.”

“Dit terwijl Oekraïne nu de beschikking heeft gekregen over geavanceerde wapens, zoals Amerikaanse Himars en ook de Nederlandse pantserhouwitsers, waarmee ze buiten bereik van de Russchische artillerie doelen raken.”

Door zowel in het zuiden als in het oosten de aanval in te zetten hebben de Oekraïners de Russen gedwongen hun krachten te verdelen over heel lange frontlinies, legt Middendorp uit.

Maar de Oekraïners moeten toch zelf ook hun krachten verdelen als ze de Russen dwingen om hun krachten te verdelen?

“Ja, maar de Oekraïners hoeven niet overal tegelijk aan te vallen, ze kunnen een zwakke plek kiezen en dan snel weer wegwezen. De Russen moeten blijven schuiven met troepen, dat creëert gaten en die kunnen de Oekraïners dan weer aanvallen. De Russen kunnen over honderden kilometers aanslagen verwachten, dat maakt ze schichtig.

“Oekraïne had het offensief op Cherson al lang van tevoren aangekondigd. Als ze slim zijn, dan gaan ze daar niet op de conventionele manier vol in, zoals de Russen doen. Dan ben je heel kwetsbaar. Ze kunnen beter doorgaan met het ontregelen en ontmoedigen van de Russen. Ze hebben de Russische aanvoerlijnen naar Cherson onderbroken. Ook plegen ze aanslagen in de bezette gebieden.

“Het moreel van de Russische soldaten lijdt daaronder. Afgaande op berichten op de sociale media worden ze angstiger over wat er allemaal nog aankomt. Het is een ondermijnend offensief, en dat kan heel krachtig zijn, zeker als je het combineert met aanslagen en aanvallen in het achtergebied van de Russen tot op de Krim.”

Referenda worden moeilijk

Oekraïne maakt het voor de Russen ook moeilijk om referenda over aansluiting bij Rusland te organiseren, legt Middendorp uit. Met die referenda zou Rusland een nieuw voldongen feit kunnen scheppen. Een aanval op Cherson zou Moskou dan kunnen definiëren als een aanval op Russisch grondgebied.

De Oekraïners boeken successen, ze weten paniek te zaaien onder de Russen. Welk doel moet Oekraïne binnenhalen om te kunnen spreken van een keerpunt?

Middendorp: “Ik denk dat er niet zozeer één keerpunt is, het is meer een optelsom: Rusland heeft moeite om rekruten te werven, kampt met uitputting van voorraden en moet op meerdere fronten werken, terwijl coördinatie niet het sterkste punt van de Russen is. Dat is zeker aan het begin van de invasie wel gebleken.

“Rusland wordt dus kwetsbaarder, terwijl Oekraïne over steeds betere middelen kan beschikken. Je ziet nu een geleidelijke kentering ontstaan. De vraag is wel of dat blijvend is: ook Rusland zal zich bezinnen op maatregelen.

“Maar stel dat Oekraïne Cherson herovert of de regio rond Charkov, dat zou wel echt een heel grote stap zijn. En daar zijn de Russen kwetsbaar, omdat ze er te maken hebben met een vijandige bevolking. Het kost ze heel veel veiligheidstroepen om veroverd gebied vast te houden, ze kunnen nooit 20 miljoen Oekraïners onder de duim houden. Dit maakt me voor de langere termijn optimistisch dat de Oekraïners dat kunnen winnen.”

Bron: Trouw, 9 september 2022

Foto bron: www.president.gov.ua