De Russen trekken steeds meer troepen samen in Oost-Oekraïne. Gaat hier de beslissende slag geleverd worden tussen de twee broedervolkeren? En wat doet het Westen? „Het Westen loopt over een heel dun lijntje.”
Op een filmpje uit de (zeer) verafgelegen Russische deelrepubliek Toeva, een van de armste en meest criminele gebieden van Rusland, worden vrijwilligers uitgezwaaid naar het front in Oekraïne om daar ’te vechten tegen het fascisme’. De deels oudere mannen ogen ongetraind, hun uniformen – met rubberen laarzen – provisorisch, de bussen waarin zij naar het militaire vliegveld worden gebracht ouderwets.
Het Russische leger heeft, nu de oorlog in Oekraïne aanhoudt, vele problemen, waaronder de aanvoer van verse militairen. President Vladimir Poetin heeft een deel van de troepen die betrokken waren bij het mislukte beleg van Kiev verplaatst naar het oosten, richting de zwaar bevochten Donbas-regio, waar het Kremlin zich opmaakt voor een beslissende slag.
Gaat één van de partijen de oorlog winnen?
Tim Sweijs, onderzoeksdirecteur van het Haagse Centrum voor Strategische Studies, heeft daar een hard hoofd in. „In een eerste scenario zou Rusland heel Oekraïne kunnen veroveren. Dat is onwaarschijnlijk, want daar hebben ze niet meer de mankracht voor. In het tweede geval zou Oekraïne de Russen het land uit ’kicken’. Ook dat ligt niet voor de hand, omdat Rusland natuurlijk wel degelijk nog reserves aan mankracht en materiaal heeft en als het erop aan komt escalatiemogelijkheden kan gebruiken, zoals dreigen met de inzet van kernwapens.”
Mart de Kruif, oud-Commandant Landstrijdkrachten, denkt niet dat er rond Oekraïne kernwapens ingezet zullen worden. „Bondgenoot China heeft bij Rusland nadrukkelijk aangegeven dat niet te willen.” Sweijs: „Poetin heeft in de afgelopen periode laten zien hoe snel hij op de escalatieladder omhoog klimt. Als het Westen zich écht met de oorlog gaat bemoeien, zou hij zomaar weer kunnen dreigen met kernwapens, wat een verontrustend vooruitzicht is. Daarom is terughoudendheid vanuit het Westen gepast.”
Hoe dan ook is de huidige intensiteit voor de strijdende partijen niet vol te houden, denkt De Kruif. Het eindspel zit er waarschijnlijk aan te komen. „Mogelijk zal binnen enkele weken een beslissing vallen die tot een akkoord kan leiden. Je ziet dat de Russen zich richting het oosten terugtrekken en hergroeperen. Ze halen overal weer mensen, zoals uit Toeva, materieel en munitie vandaan. Daarna zullen ze de corridor tussen de Krim en de Donbas en het belangrijke gebied ten oosten van de Dnjepr, met de driehoek Donetsk, Charkov, Luhansk en Marioepol, opnieuw aanvallen want dat willen ze per se veroveren.” Om dit te voorkomen dringt de Oekraïense president Zelenski bij het Westen telkens weer aan om meer wapens te sturen, in emotionele oproepen en op steeds beschuldigender toon. De Kruif: „Zij hebben zware wapens nodig.”
Bijzonder gevaarlijk
Volgens analist Rob de Wijk is zo’n escalatie rond de Donbas bijzonder gevaarlijk. „We gaan de komende tijd ongetwijfeld horen dat er weer meer moet worden gedaan, dat er meer wapens moeten worden geleverd, meer sancties, een no-flyzone, waarschijnlijk zal er een discussie ontstaan of we niet tóch met grondtroepen dat gebied in moeten gaan om zo de Oekraïners te helpen. Zo word je langzamerhand die oorlog ingezogen. Een aantal mensen vindt dat heel erg goed want zij denken ’we kunnen die Russen wel hebben’, maar dat valt allemaal nog maar te bezien.”
Gruwelijke beelden als die van de slachting in het voorstadje Boetsja, dat vrijdag werd bezocht door EC-voorzitter Ursula von der Leyen, en van het treinstation in Kramatorsk, waar bij een raketaanval tientallen burgers omkwamen, voeden de wens bij veel mensen in NAVO-landen om in te grijpen in het conflict. Net als De Wijk en Sweijs vindt ook Mart de Kruif dit een slecht idee. „Het Westen loopt nu al over een heel dun lijntje door tanks en pantserwagens te sturen. Gewapend ingrijpen zal tot een enorme escalatie leiden.”
Als Oekraïne de verliezen in de Donbas redelijk kan beperken, kunnen beide landen bij het tekenen van een eventueel akkoord claimen te hebben ’gewonnen’, zegt De Kruif. „Het is een strategisch gebied, vooral ook omdat er veel landbouwgrond is. De aanwezige tarwe en graan zijn belangrijk voor de export. Als Rusland daarvan veel weet te veroveren, geeft dat een sterkere onderhandelingspositie en kan Rusland zeggen dat in elk geval de ’denazificatie’ van Oost-Oekraïne is geslaagd, terwijl Oekraïne zal benadrukken dat ze door een groter land zijn aangevallen maar het hele westelijke deel voor Kiev hebben weten te behouden; terwijl beide landen in feite hebben verloren want Rusland heeft Kiev niet veroverd, terwijl ook het gebied van de Krim naar Odessa en Moldavië naar verwachting niet ingenomen zal worden.”
’Overwinning’ op 9 mei?
Tim Sweijs acht het aannemelijk dat een staakt-het-vuren tegen begin mei zal worden afgekondigd. „Rusland wil naar verwachting voor 9 mei, als de overwinning op Hitler-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog aan het Oostfront wordt gevierd, de ’overwinning’ bekendmaken. Uiteindelijk komt een conflict ten einde als beide partijen denken niet meer militaire successen te kunnen boeken terwijl de kosten steeds groter worden.” Sweijs benadrukt dat zo’n staakt-het-vuren geen garantie biedt voor een duurzame vrede. „Het verleden leert dat dergelijke situaties nooit stabiel zijn als een van de partijen in zijn voortbestaan wordt bedreigd, wat nu met Oekraïne het geval is. Dat geldt ook als er geen uitgebreider dikker akkoord ligt waarin de voorwaarden voor zo’n situatie vastgelegd zijn.”
Er komt hoe dan ook een tijd ’na de oorlog’. Hoe zal onze relatie met Rusland, dat zich steeds verder heeft geïsoleerd van het Westen, zich ontwikkelen? De Kruif: „Dit alles gaat Rusland enorm veel schade berokkenen. De NAVO is herbewapend, de Europese Unie is weer een eenheid, er zijn sancties, en iedereen gaat versneld van het gas en de olie af. Je kunt je afvragen wat Poetin nou uiteindelijk met dit alles heeft bereikt.”
Bron: De Telegraaf
Foto Bron: Kyiv City State Administration
Related Content
