De Europese Unie heeft vandaag sancties opgelegd tegen Chinese functionarissen, waarop China reageerde door EU-politici en academici op de sanctielijst te plaatsen, onder wie D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
De EU-sancties zijn het gevolg van het schenden van de mensenrechten door China van de Oeigoeren, een moslimminderheid in de noordwestelijke provincie Xinjiang. De Chinese sancties zijn een directe reactie daarop.
Hoogleraar Internationale Betrekkingen Rob de Wijk noemt de sanctielijst van China niet willekeurig. “Het is een verzameling van politici en wetenschappers. Het is bekend dat China niet van onafhankelijke wetenschap houdt. Alleen dat het MERICS (Mercator Instituut voor China Studies) erop staatverbaast me, dat is een respectabel instituut.”
Dat Sjoerd Sjoerdsma op de lijst staat, valt volgens De Wijk wel te verklaren. “Dat neemt niet weg dat het heel vervelend kan zijn voor Sjoerdsma, zeker als hij zich op kan maken voor een ministerspost in een nieuw kabinet, dan kan dat voor diplomatieke problemen zorgen voor Nederland. Het valt niet uit te sluiten dat China hem om die reden op de lijst heeft gezet.”
Toch zijn de door de EU opgelegde sancties aan China volgens De Wijk andersom ook best pijnlijk voor het land, dat met een groeiend imagoprobleem kampt. Volgens de hoogleraar hebben de Chinezen hun hand overspeeld in hun pogingen om wereldwijde invloed te krijgen, vooral tijdens de coronacrisis. “Ze hebben druk uitgeoefend op bijvoorbeeld Hong Kong, Binnen-Mongolië en dus ook Xinjiang. Dat heeft voor veel schade gezorgd. Maar de Chinezen staan echt achter hun statement over de EU-sancties, die ze als een inbreuk op hun soevereiniteit beschouwen.”
En tegelijkertijd heeft China de samenwerking met Europa steeds harder nodig. “China is geen Rusland, dat vergelijkbare sancties door de EU opgelegd heeft gekregen. Poetin haalt zijn schouders op en steekt zelfs zijn middelvinger op. De Chinezen kunnen dat niet doen. Samenwerking met Europa is juist cruciaal, voor wat betreft toegang tot de Europese markt en technologie bijvoorbeeld.”
Zelfs als het investeringsakkoord tussen Europa en China op de tocht komt te staan, is er volgens De Wijk geen kans dat China de binnenlandpolitiek in het algemeen en de Oeigoerse kwestie in het bijzonder gaat herzien. “Als ze dat zouden doen, dan wordt dat echt gezien als een knieval naar het Westen en dat is onmogelijk.”
Voor China is het verstrijken van de tijd het beste wapen. “En zoals je vaak ziet bij dit soort gerichte sancties, de echte grote bazen blijven altijd buiten schot. Je moet wel altijd in gesprek blijven met elkaar.”
“Ook omdat nu 27 Europese landen zich hebben verenigd. Naast sancties van de VS en Europa hebben het Verenigd Koninkrijk en Canada zich bij het collectief aangesloten. Multilaterale sancties hebben meer effect weten we uit het verleden.”
Lees het volledige artikel bij de NOS.
