Regeren met Rob de Wijk

Als klein jongetje las hij altijd al het internationale nieuws en stoorde zich er al vroeg aan dat we denken dat de wereld om Nederland draait. Daarom wil Rob de Wijk bewustzijn aanwakkeren: we moeten in beweging komen tegen de opkomende macht van China, vertelt hij in een interview met Florian Pronk en Jurian van der Ree voor SGP-jongerenmagazine In Contact. 

Zinkend schip

Het nieuwe boek van Rob de Wijk (64) komt niet uit de lucht vallen. In 2005 schreef hij Supermacht Europa waarin hij al waarschuwde voor opkomende machten als China. “Toen geloofde niemand er wat van, maar nu begint iedereen door te krijgen dat het dus echt zo is.” Volgens Rob komen we vaak pas in beweging als het schip al zinkt. “Klimaatverandering is precies hetzelfde verschijnsel: we zien het al decennia, maar doen niets.”

China first

Die veranderingen worden nu zichtbaar door discussies die gaan over spionage door China en het ontwikkelen van een 5G-netwerk. Ook het Belt-and-Roadinitiatief, waarmee China landen door handel aan zich wil binden, is een onderdeel van de discussie. Dit alles draait maar om een ding: “China first. Net als Trump. Als je dit ziet, dan zijn Xi Ji Ping en Trump eigenlijk precies hetzelfde. Dit is typisch wat supermachten doen. Het land dat de machtigste is in de wereld, zal proberen de regels van het spel te bepalen.”

Problemen

Dat dit tot problemen leidt, is duidelijk. “Door de opkomst van China zal veel veranderen. Nu hebben we te maken met westerse waarden, normen en instellingen. Denk aan vrijheid, democratie, mensenrechten en instellingen als de Verenigde Naties. Dat is nou niet echt wat je noemt: typisch chinees. China wil als wereldmacht zijn eigen waarden en normen verspreiden. Die zijn veel meer gericht op ‘voor wat, hoort wat’ en ‘bescherming van de eigen Chinese economie’.”

Voorbeeldfunctie

Rob noemt het voorbeeld van Hongarije. Dit land heeft deze Chinese waarden en normen al grotendeels overgenomen. “Je ziet dan dat president Orbán van Hongarije zegt: “Dat autocratische systeem dat de Chinezen hebben, dat wil ik ook, want het zorgt voor economische groei. ‘En by the way’: ik ben jullie leider.” Zij gebruiken China dus als voorbeeld van een succesvol land om te laten zien aan de bevolking dat het niet hebben van een democratie prima werkt. En Hongarije is niet het enige land. Je ziet ook wat er nu gebeurt met Italië, waarbij de rechts-populistische regering heel welwillend is voor andere niet democratische regeringen zoals voor Rusland en China. Dat heeft enorme gevolgen.” 

Flauwekul

De uitspraak van China dat Nederland de ingang is tot de Europese Unie, beschrijft Rob als “flauwekul”. De uitspraak is volgens hem bedoeld door de Chinezen om vriendelijk over te komen. “Je moet niet alles geloven wat in de internationale betrekkingen wordt gezegd. De haven van Piraeus in Griekenland is voor China veel belangrijker om Europa binnen te komen, want die haven is al in Chinese handen.”

Angstig

Of Rob angstig wordt van de ontwikkelingen met China? “Ik word niet zo snel angstig, ik ben namelijk niet zo bang aangelegd. Ik ben wel bevreesd voor grote delen van de Westerse wereld, waarvan ik zie dat ze de waarden van China zullen gaan overnemen en dat gaat gewoon ten koste van onze vrijheden en democratie. Ik houd daar niet zo van. Het boek is dus geschreven uit zorg: dit is aan de hand, doe er wat aan!”

Samenwerken

Volgens Rob moeten we daarvoor samenwerken met andere landen en begrijpen wie onze bondgenoten zijn. “Het gaat om het beschermen van onze manier van leven. Als je dat niet belangrijk vindt: prima, dan doe je niks. Vind je dat wel belangrijk, dan moet je in beweging komen en samenwerken.”

Dalai-Lama

“Ik had tien jaar geleden de Dalai-Lama, een Tibetaanse geestelijke, op bezoek bij mijn instituut. Dat vonden ze in China niet prettig. Ik kreeg een uitnodiging om in China te komen en werd naar een panel met generaals gestuurd. Volgens hen was het ongehoord dat ik met hem sprak. Ik zei: “Ik bepaal wie ik spreek, ik heb dus ook bepaald dat ik nu met jullie spreek. Ik leef in een democratie, dit is hoe wij werken. Punt. Zo moet je met ze omgaan, altijd maar meebuigen is slecht.”