Rusland claimt de afgelopen week voor het eerst hypersonische raketten te hebben afgevuurd op doelen in Oekraïne. Wat zijn dit voor wapens? En waarom zou Poetin ze juist nu inzetten?
Rusland zegt dit weekend hypersonische raketten te hebben afgevuurd op doelwitten in Oekraïne. Het lijkt erop dat Vladimir Poetin vrijdag met dit wapen een militair depot nabij de West-Oekraïense stad Ivano-Frankivsk heeft aangevallen, melden ook verschillende internationale media. De informatie is niet onafhankelijk geverifieerd, maar volgens persbureau Reuters heeft Rusland ook raketten afgevuurd vanaf de Zwarte en de Kaspische Zee.
“Ik keek ervan op toen ik het hoorde”, stelt defensiedeskundige Patrick Bolder van The Hague Centre for Strategic Studies. “De Russen beweren in december 2019 een demonstratie te hebben gedaan met hypersonische raketten, maar dit type wapens zijn niet eerder operationeel gebruikt. Het zou voor de eerste keer in de geschiedenis zijn dat ze in een oorlog zijn ingezet.”
Hoewel de VS de claim van de Russen inmiddels hebben bevestigd, wantrouwt Bolder het Russische ministerie van defensie. “Ik twijfel nog wel een beetje aan de juistheid van het bericht. Klopt het dat de Russen dit soort raketten hebben afgevuurd, dan vind ik het een zeer vreemde beweging van Poetin.”
De onderzoeker snapt de militaire toepassing van de inzet namelijk niet. “Het moment en het doelwit rijmen wat mij betreft niet met het type wapen. Hypersonische raketten zijn duur. Je zet ze juist in het begin van de strijd in, om een strategische schok teweeg te brengen bij de tegenstander en meteen een voorsprong te hebben.”
Wat zijn de unieke eigenschappen van deze raketten?
“Hypersonische raketten zijn snel, veel vlugger dan reguliere langeafstandswapens. Ze gaan zo’n tien tot twintig keer sneller dan het geluid, zo wordt er gezegd. Dat betekent dat de raketten pakweg twee kilometer per seconde afleggen. Die snelheid maakt het voor afweersystemen vrijwel onmogelijk ze te onderscheppen.
“Ook is het moeilijk je tegen deze wapens te beschermen omdat ze in zekere mate manoeuvreerbaar zijn. Anders dan ballistische raketten, kunnen hypersonische raketten van koers wijzigen. Daardoor is hun aanvliegroute minder voorspelbaar. Ook het feit dat ze relatief laag vliegen, ze op een hoogte zitten waar eigenlijk geen luchtverdedigingssystemen zijn, maakt het lastig om de raketten tijdig te detecteren en identificeren.”
Hoeveel schade kunnen hypersonische raketten aanbrengen?
“Ze gaan zo hard, dat je eigenlijk nauwelijks explosieven nodig hebt om behoorlijk wat schade aan te richten. Dat is bijzonder. Maar let op: er kán wel een lading aan de raketten worden toegevoegd, en die kan nucleair van aard zijn. Als tegenstander kun je dus ook te maken krijgen met een atoombom die met een gigantische snelheid op je af komt.”
Wat zouden de motieven van de Russen kunnen zijn om deze wapens in te zetten?
“Een goeie vraag. Vanwege hun hoge snelheid, lage zichtbaarheid en hun manoeuvreerbaarheid, zet je ze in tegen zwaar verdedigde doelen, waaromheen bijvoorbeeld een grote luchtverdedigingsgordel staat. En een munitieopslagplaats is weliswaar een strategisch doel, maar als die zo belangrijk was voor de Russen, waarom hebben ze die plek dan niet eerder aangevallen? Ik zie de militaire meerwaarde van de tijd en plek niet.
“Als Poetin deze raketten heeft afgevuurd, dan is het een vorm van strategische communicatie. De Russen laten het westen en Zelenski zien waartoe ze bereid zijn. Ze tonen dat de Russen de situatie verder kunnen escaleren, koste wat het kost de oorlog willen winnen. Misschien wil Poetin die boodschap ook wel uitdragen naar de Russen zelf. In eigen land komen er namelijk barstjes in de steun voor de president.
“Maar het zou ook een uiting van paniek kunnen zijn. Alle operationele doelen die de Russen hadden, lijken nog niet te worden gehaald. Poetins opmars verloopt eigenlijk nog steeds slecht. Zo komt de omsingeling van Kiev niet van de grond. Wellicht wil hij de boel nu zelf escaleren. Of grijpt hij dit moment aan om te testen of de hypersonische raketten doen wat de Russen willen dat ze doen, is het een experiment. Nog een andere mogelijkheid: misschien zijn hun andere precisiewapens op. Het zou een noodgreep kunnen zijn.”
Hoeveel van dit soort raketten heeft Rusland?
“Zo’n 20 tot 30, is de inschatting. Dat soort informatie is natuurlijk geheim. Naast Rusland, lijkt ook China te beschikken over deze wapens. Bij de grote militaire parades die dat land iedere oktober houdt, heeft China de afgelopen jaren behoorlijk wat aantallen hypersone raketten laten zien. Of die echt zijn, weet je natuurlijk nooit. Ook de Amerikanen zijn bezig met dit type wapens, al zijn ze er nog niet operationeel verklaard. En het is bekend dat India hypersone raketten heeft ontwikkeld en verkocht. Er is veel ontwikkeling op dit gebied.”
Bron: Trouw, 20 maart 2022
Peter Wijninga in de Volkskrant: Hypersonische raketten zijn geen wonderwapens
HCSS defensie expert Peter Wijninga noemt de vermeende inzet van de Kinzjal dit weekeinde merkwaardig. ‘Het zijn unieke, dure wapens, die je gebruikt voor speciale doelen, pakweg het presidentieel paleis in Kyiv, niet voor een brandstofdepot. Dit doet dus inderdaad vermoeden dat het hier om een test gaat, waarbij je een nieuw wapen uitprobeert in een oorlogssituatie. En het is natuurlijk ook een signaal: je laat de tegenstander zien wat je hebt,’ zei hij in De Volkskrant.
Wijninga relativeert het belang van de inzet. ‘Hypersonische raketten zijn geen wonderwapens, en dit is dus geen nieuwe fase in de oorlog. Deze raketten zijn duur (de Russen hebben er hooguit twintig), ze kunnen weinig conventionele explosieve lading meenemen (de hoge snelheid en de geringe vlieghoogte leiden tot enorme hitteontwikkeling en dus vroegtijdig explosiegevaar) en ze gaan zo snel dat bij uitwijkmanoeuvres bij wijze van spreken na twee bochten de brandstof al op is. Bovendien zijn raketafweersystemen niet bij voorbaat kansloos bij pogingen tot onderschepping. Al blijft het een gevaarlijk wapen, ook omdat je er een kernkop kunt opzetten.’
De inzet van hypersonische wapens kan er wel op wijzen dat het niet goed gaat voor Rusland op het slagveld. Wijninga deelt die analyse. ‘Het Russische leger leunt vanouds zwaar op zijn artillerie. Nu hun aanval is verzand is het enige wat ze nog kunnen doen schieten, soms met geleide wapens en smart bombs, maar vooral met granaten, ongeleide raketten van Stalinorgels en andere domme wapens.’ Hij wil ook niet uitsluiten dat Rusland de hypersonische raketten inzet bij gebrek aan andere geleide projectielen. ‘Ze hebben in drie weken waarschijnlijk al negenhonderd tot duizend precisiewapens verschoten, dus misschien is hun voorraad op.’
Bron: De Volkskrant, 21 maart 2022
Related Content
