Pas op, de spionnen van China kunnen overal zijn

Op steeds hoger wordende toon en met toenemende geestdrift betoogde de directeur-generaal van een Chinees diplomatiek onderzoekscentrum afgelopen week in Abu Dhabi dat haar land een ‘win-winsituatie’ voor de mensheid wil en dat de Chinese filosofie dat mogelijk gaat maken. 

Daar hoort zeker ook spionage bij, was mijn eerste gedachte. Inmiddels weet minister Wiebes daarop het antwoord. Want hij maakte vorige week bekend economische spionage en risicovolle bedrijfsovernames door China te willen aanpakken.

Het zal tijd worden. In 2011 was ik al eens betrokken bij de ontwikkeling van een toetsingskader voor Chinese investeringen. Ook toen al was bekend dat China grip op geavanceerde westerse technologie wilde krijgen. Daarin pasten opzienbarende bedrijfsovernames van autofabrikanten als Volvo.

Onderste la

Spionageactiviteiten waren ook toen al aan de orde van de dag. In 2012 stelde de AIVD dat het bewustzijn van de economische gevaren van spionage van ons land laag was. Precies daardoor verdween het voorstel om Chinese investeringen op hun gevolgen voor de economische veiligheid van ons land te kunnen toetsen in de onderste la. Het zou de handelsbetrekkingen maar schaden.

Deze houding gaf vrij baan aan bedrijven als Huawei. Deze wereldleider op het gebied van digitale infrastructuur komt vanwege verdenkingen van spionage niet meer bij de Amerikaanse overheid binnen. Inmiddels komt het bedrijf ook Australië niet meer in. Dit land zoekt nu alternatieven voor de bouw van het nieuwe G5-netwerk.

Ik zeg niet dat Huawei naar Nederland kwam om te spioneren, maar feit is dat Chinese bedrijven aan de leiband van hun overheid lopen en verplicht kunnen worden ‘informatie’ aan te leveren.

Daarnaast zijn er clubs zoals de illustere Eenheid 61486 van het Chinese Volksbevrijdingsleger die techbedrijven en andere gevoelige bedrijven hackt. De Nederlandse chipfabrikant ASML mag zich wat dat betreft ook op belangstelling verheugen, zoals onlangs bleek. Dat de hacks uit China komen, bleek bijvoorbeeld uit het feit dat ze op werkdagen tijdens Chinese kantooruren worden geplaatst.

Eindelijk wordt erkend dat er echt wat aan de hand is en dat handel met China niet kan worden los gezien van spionageactiviteiten en dubieuze investeringen. Eerder dit jaar kregen de deelnemers aan een handelsmissie naar China onder leiding van premier Rutte tips van het ministerie van buitenlandse zaken. Hou je telefoon en laptop maar thuis, was het devies. Dat geldt trouwens ook voor handelsmissies naar landen als Rusland, voeg ik daar aan toe.

Zou nu eindelijk de tijd rijp zijn voor een toetsingskader op basis waarvan kan worden beoordeeld of bijvoorbeeld een Chinese investering en bedrijfsvestigingen een bedreiging voor bijvoorbeeld onze economische veiligheid vormen? Dat toetsingskader moet inzicht verschaffen in de risico’s die al die Chinese activiteiten voor bijvoorbeeld onze vitale sectoren hebben. Denk daarbij aan de banken, de energie-, water- en elektriciteitsvoorziening en de digitale infrastructuur. Die zijn cruciaal voor het functioneren van Nederland.

Na afloop van de speech van de Chinese, fluisterde een Duitse China-expert in mijn oor dat haar geestdrift tegenwoordig van overheidswege wordt afgeremd. Waarom? Omdat Europese landen bezig zijn toetsingskaders te ontwikkelen. Daar schrikt de Chinese regering van.

Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw!