Dat de gasprijzen blijven dalen door het zachte winterweer is goed nieuws voor de Europese overheden. Gloort voor de consument op den duur een minder hoge energienota? Volgen Jilles van den Beukel en Lucia van Geuns is er hoop, maar moeten we ons vooral niet rijk rekenen, schrijven zij in een opiniestuk voor Telegraaf rubriek De Kwestie.
De groothandelsprijs voor gas steeg deze zomer tot een extreme hoogte: boven de €1,50 per kuub. De laatste maanden is die prijs geleidelijk gedaald tot ongeveer de helft van dat niveau.
De markt doet zijn werk. Met de ook nu nog zeer hoge prijzen wordt er veel lng (vloeibaar gas) naar Europa gehaald. Daarnaast leiden de hoge prijzen tot een substantiële vermindering van de vraag.
Wij hebben die markt ook geholpen zijn werk te kunnen doen. De overheidsregeling om de gasopslagen adequaat te vullen heeft goed gewerkt. Het lukte de Gasunie binnen recordtijd een nieuwe import-terminal voor lng van de grond te krijgen.
Hogere kostprijs
Maar daarmee zijn we nog niet van een hoge gasprijs af. Ook nu nog is de groothandelsprijs bijna vijf keer zo hoog als het gemiddelde in de periode 2015-2020. In 2019 schommelde het marktaandeel Russisch gas in de EU rond de 40%. Dat is nu grotendeels weggevallen, naar het zich laat aanzien blijvend. De kostprijs van lng is veel hoger dan die van het per pijpleiding aangevoerde Russische gas.
Dat geeft een blijvende opwaartse druk op de gas prijs. Het bouwen van nieuwe lng-fabrieken gaat verlichting geven, maar lng producenten gaan dat slechts in beperkte mate doen. Ook in Qatar en de VS realiseert men zich dat, met de nu in gang gezette energietransitie, gas nog maar een beperkte toekomst heeft.
De Europese gaswereld ziet er nu, zonder Russisch gas maar met een energietransitie, blijvend anders uit. Net zoals de olieprijzen na de oliecrises van de jaren 70 in de vorige eeuw niet terugkeerden naar hun oude niveaus, gaan de gasprijzen niet terugkeren naar het niveau van de periode 2015-2020. Daar zullen wij in Nederland, een land waar veel economische activiteit gebaseerd was op goedkoop gas, mee moeten leren om gaan.
Poetins strategie om gas als wapen te gebruiken begint ondertussen wel steeds minder goed te werken. In 2022 bereikten zijn inkomsten uit olie en gas een recordhoogte. Het effect van hogere prijzen won het van de lagere volumes. Maar de trend voor zijn inkomsten is dalend. Het gas dat hij niet aan Europa verkoopt, kan hij niet naar een andere bestemming transporteren. Voor olie lukt hem dat wel, met moeite, en hij raakt het alleen kwijt door een hoge korting te geven.
Weinig aandacht
Wij moeten volhouden en daarbij meer aandacht besteden aan de betaalbaarheid en leveringszekerheid van ons energiesysteem; zaken die het afgelopen decennium maar weinig aandacht kregen.
Voor gas betekent dat: de productie op de Noordzee voor veel mogelijk op peil houden en meer lng-importcapaciteit bijbouwen. Daarnaast moeten we stimuleren dat er voor de Nederlandse markt nog een aantal lange termijncontracten worden afgesloten zodat we bij krappe markten niet de hoofdprijs betalen om nog aan gas te komen.
Wij moeten niet alleen zo snel mogelijk een nieuw energiesysteem opbouwen maar ook, zolang dat nieuwe systeem nog niet klaar is, ons oude systeem op een verstandige manier onderhouden. De lagere gasprijzen bieden hoop maar we zijn er nog niet.
Bron: De Telegraaf, 5 januari 2023
Jilles van den Beukel en Lucia van Geuns zijn energie specialist bij HCSS (The Hague Centre for Strategic Studies)
Related Content
