HCSS
  • Home
  • Research
    • Research
      • All Publications
    • Trending Topics
      • China in a Changing World Order
      • Climate & Security
      • Cyber Policy and Resilience
      • Energy & Raw Materials
      • Europe in the Indo-Pacific Hub
      • Hybrid Threats
      • Initiative on the Future of Transatlantic Relations
      • RuBase: Knowledge base on Russia
      • PROGRESS / Strategic Monitor
      • Strategic Stability: Deterrence and Arms Control
    • All Research Topics
      • Defence and International Security
      • Global Power Shifts
      • Governance and International Organization
      • National Security Strategy
      • Technology & Innovation
      • Strategic Monitor
      • Cyber Policy and Resilience
      • The Climate Security Nexus
      • Critical Materials, Minerals and Metals
      • Natural Resources and Food Security
      • Sustainability and the Energy Transition
      • Terrorism Piracy & Crime
      • International Trade and Competition
    • Special Projects
      • Crowds & Machines
      • Energy Storage in Transition
      • Influencing Human Behaviour
      • The Future of European Strategy
      • Global Commission on the Stability of Cyberspace (GCSC)
      • IMCCS
      • Robotic and Autonomous Systems
      • The New Space Era
      • Water, Peace & Security (WPS)
  • News
    • BNR | De Strateeg
    • Columns
    • Events
    • HCSS Digest
    • Podcasts
  • HCSS Datalab
    • Climate Security Risk Monitor
    • Cyber Arms Watch
    • Dutch Foreign Relations Index
  • Services
    • Strategic Capability gaming
    • Studio HCSS
    • Indo-Dutch Cyber Security School
  • About Us
    • Experts
    • Contact
    • Subscribe to our Newsletter
    • Press & Media Inquiries
    • Jobs & Internships
    • Partners & Clients
    • Global Futures Foundation
  • Search
  • Menu Menu

News

Nieuwe paper: De afnemende leveringszekerheid van aardgas in Nederland

October 5, 2021
Met het wegvallen van Groningen is leveringszekerheid van gas geen gegeven meer, met name tijdens krappe gasmarkten. Jilles van den Beukel en Lucia van Geuns doen in deze nieuwe HCSS studie, “De afnemende leveringszekerheid van aardgas in Nederland“, een aantal aanbevelingen hoe de overheid hierop zou kunnen reageren.
Download paper (PDF)
Download factsheet (PDF)

Het Nederlandse aardgassysteem was een relatief simpel systeem, met het Groningen gasveld als fundament. Van een simpel systeem, “Groningen lost alles op”, gaan we nu naar een meer gecompliceerd systeem waarin de import van gas per pijpleiding, de import van vloeibaar gas (LNG), de conversie van geïmporteerd gas tot gas van Groningen specificaties en gasopslagen (om aan de grotere vraag in de winter te voldoen) allen van essentieel belang zijn. Over sommige elementen, bijvoorbeeld conversiecapaciteit, heeft Nederland de controle. Voor de beschikbaarheid van geïmporteerd gas, tegen enigszins acceptabele prijzen, is dat echter niet het geval.

De effecten van deze, voor Nederland geheel nieuwe, situatie werden tijdens de ruime gasmarkten van de afgelopen jaren slechts in beperkte mate gevoeld. Bij beleidsmakers sloop het vertrouwen binnen dat het goed functionerende TTF (Title Transfer Facility) gas handelssysteem en een groeiende aanvoer van LNG leveringszekerheid van gas blijvend zou garanderen.

In 2021 sloegen de gasmarkten echter om van ruim naar krap. Dit bracht twee zorgwekkende ontwikkelingen met zich mee: een ongekend snelle stijging van de gasprijzen tot niveaus die in het verleden nog nooit waren bereikt en een relatief lage vulgraad van de Nederlandse gasopslagen aan het begin van de winter.

Verschillende structurele factoren speelden hierbij een rol: de groei van de vraag naar gas (met name in Azië), de vermindering van de stroom van nieuwe LNG fabrieken, de afnemende rol van kolen en nucleair en de afnemende gasproductie (met name in Europa). Daarnaast waren er meer tijdelijke, additionele factoren zoals een relatief koude 2020-2021 winter, een lage benuttingsgraad van LNG fabrieken en relatief lage windsnelheden in Europa.

De belangrijkste additionele factor was echter de terughoudendheid van Rusland om meer gas naar Europa te exporteren in aanvulling op de afgesloten langetermijncontracten. Daarbij speelden voor Rusland zowel financiële overwegingen, strategische overwegingen (de wens om de druk op de ketel te houden voor een snelle ingebruikname van de Nord Stream 2 leiding) als technische problemen bij gasproducent Gazprom een rol.

Aan het begin van de winter 2021/2022 is het afwachten hoe gasprijzen en beschikbaarheid van gas zich verder zullen ontwikkelen. Op de korte termijn zal veel afhangen van de strengheid van de komende winter (niet alleen in Europa maar ook in Azië), de bereidheid van Rusland om meer gas te exporteren en de mate waarin de gasvraag omlaag gaat bij extreem hoge prijzen. Verder kan men komende winter weinig meer doen dan damage control.

Op de langere termijn zou de Nederlandse overheid echter, naast het vaart maken met de energietransitie en het verminderen van de vraag naar gas, een aantal maatregelen moeten nemen om de levering van gas de komende jaren meer zeker te stellen:

  • Ten eerste is het aan te raden de bestaande commerciële gasopslagen in stand te houden, zo mogelijk uit te breiden, en net als in een aantal andere Europese landen ervoor zorg te dragen dat deze (ook de hoogcalorische) goed zijn gevuld aan het begin van de winter.
  • Ten tweede is het raadzaam dat er voor de Nederlandse gasvoorziening nieuwe langetermijncontracten worden afgesloten. Al onze buurlanden hebben, voor enige tientallen procenten van de gasconsumptie, dergelijke contracten lopen tot tenminste 2030.
  • Ten derde: houd de productie uit kleine velden in stand; uit het oogpunt van financiën, leveringszekerheid én klimaat. Het verminderen van de gasproductie, in landen waar deze productie een lage carbon footprint heeft, is voor het klimaat contraproductief als dit resulteert in de import van gas met een veel hogere carbon footprint, zoals dat bijvoorbeeld voor Russisch gas het geval is.

Tenslotte moeten we ons voorbereiden op een moeilijke keuze. Willen we Groningen gasproductie de komende jaren operationeel houden? Zijn we alleen bereid meer te produceren voor leveringszekerheid bij extreme kou of ook bij andere crisis situaties? Zijn we bereid een veel groter deel van de baten van resterende Groningen productie ook aan deze provincie ten goede te laten komen?

“De afnemende leveringszekerheid van aardgas in Nederland“, Jilles van den Beukel en Lucia van Geuns, Oktober 2021

  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on WhatsApp
  • Share on LinkedIn
  • Share by Mail

Experts

Jilles van den BeukelJilles van den Beukel
Lucia van Geuns

Related News

Related Content

  1. De Strateeg: Hoe behoudt Nederland zijn strategische positie in de energiehandel?
  2. Nederlandse gasvoorraden maar voor ruim de helft gevuld: ‘Energiecrisis is al gaande’
  3. NOS over HCSS studie: Gastekort dreigt als niemand de regie neemt

Office Address

  • The Hague Centre for Strategic Studies
  • Lange Voorhout 1
  • 2514 EA The Hague
  • The Netherlands

Contact Us

  • Telephone: +31(70) 318 48 40
  • E-mail: info@hcss.nl
  • IBAN NL10INGB0666328730
  • BIC INGBNL2A
  • VAT NL.8101.32.436.B01
  • Contact

Legal & Privacy

  • Disclaimer & Privacy
  • Terms & Conditions (NL) 
  • Terms & Conditions (ENG) 
  • Coordinated Vulnerability Disclosure

Follow us

© The Hague Centre for Strategic Studies
    Zo gaat China steeds een stapje verder tot Taiwan is ingelijfdColumn Energiepodium: Investeren in fossiele energie nog decennia nodig
    Scroll to top

    GDPR Consent

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Privacy policy | Close
    Settings

    GDPR Consent Settings

    Your privacy is important to us. Here you can set which consent you are allowing us with regards to the collection of general information, the placing of cookies of the collection of personal information. You can click 'Forget my settings' at the bottom of this form to revoke all given consents.

    Website statistics collect anonymized information about how the site is used. This information is used to optimize the website and to ensure an optimal user experience.

    View details

    Functional cookies are used to ensure the website works properly and are neccessary to make the site function. These cookies do not collect any personal data.  

    View details
    Forget my settings Deleted!