In 1989, vlak voor de val van de Berlijnse Muur, promoveerde ik op een proefschrift over de Navo. Ik constateerde dat de organisatie in crisis verkeerde.
De dreiging uit het Oosten was significant afgenomen. Nucleaire afschrikking had zijn beste tijd gehad en initiatieven om meer met minder geld te doen, hadden jammerlijk gefaald. In mei 1985 werd het grootste verbeteringsprogramma ooit gelanceerd. Om de modernisering te kunnen betalen, wilden de Navo-landen 3 procent van hun bruto binnenlands product aan defensie besteden.
Vele initiatieven volgden. Maar het einde van de Navo wordt nog steeds voorspeld. Er zouden geen vijanden meer zijn. De Navo verkeert nog steeds in crisis omdat elke militaire operatie, recentelijk nog die in Libië, gepaard gaat met politiek gekrakeel, terwijl de militaire resultaten te wensen overlaten. En initiatieven om meer met minder geld te doen faalden allemaal.
Tijdens de Navo-top van afgelopen week werd het weer geprobeerd, nu met het smart defense-initiatief. Er circuleerde een lijst met 160 projecten waarvan er ruim 20 in Chicago werden aanvaard. Maar elke Navo-watcher weet dat veel van de projecten ook al voorkwamen in het Defense Capabilities Initiative van 1999.
De reden is simpel: de Europese landen hebben vanaf 2007 gemiddeld 10 procent op hun defensiebegrotingen gekort, terwijl er tussen 1990 en 2007 al ruim 10 procent vanaf was gegaan. Investeringen bleven achterwege, krijgsmachten werden uitgehold en de afhankelijkheid van Amerika werd groter in plaats van kleiner.
Zo werd de operatie in Libië als een Europees succes gepresenteerd, maar kon ze in de praktijk alleen maar worden uitgevoerd omdat de Amerikanen 75 procent van de kritische ondersteuning leverde, waaronder tankvliegtuigen en inlichtingen, vergaard met satellieten en onbemande spionagevliegtuigen. Zonder dat konden de Europese vliegtuigen geen langdurige missies uitvoeren en geen bommen gooien.
Nu Amerika zelf moet bezuinigen, zich op Azië richt, en klaagt dat 80 procent van de Navo-uitgaven voor rekening van Washington komt, zou smart defense wel eens de laatste mogelijkheid kunnen zijn om de Europese defensie op te krikken.
Nederland draagt goed bij aan dit initiatief, met plannen om met België vliegvelden te delen, de opvolger van de F-16 met andere landen te kopen en Belgische paratroepers met de Nederlandse luchtmobiele brigade te laten samenwerken. Ook al leverde dat in Amerika de voor Nederland broodnodige goodwill op, veel geld zal dat niet besparen. Maar alternatieven zijn er ook niet. Of wel?
Als Europa echt vorderingen wil maken, moet het doen wat er in het verdrag van de Europese Unie staat: namelijk streven naar een Europese defensie. Dan kan er een einde komen aan al die kleine, nauwelijks inzetbare Europese krijgsmachten die door uitgedijde bureaucratieën worden bestuurd.
Dan kun je echt doen wat politici en burgers willen: meer doen met minder geld. Maar dat betekent soevereiniteit opgeven en overdragen aan Brussel.
Onnodig te zeggen dat het klimaat daarvoor niet rijp is. Dus blijven we voortmodderen, breken we organisaties af die we ooit heel hard nodig hebben, en zinkt Europa verder weg in onbeduidendheid die ons uiteindelijk welvaart en veiligheid kost. En niemand die zich er druk om maakt.
Trouw
Experts
Related Content
