Australië, Bulgarije, Estland, Hongarije, Kroatië, Oostenrijk, Polen, de Verenigde Staten en Zwitserland willen het migratiepact van Marrakech niet tekenen. Deugt dat pact niet of deugen die landen niet?
Opmerkelijk is dat juist westerse democratieën het verdrag afwijzen. Kennelijk hebben hier waarden als compassie, humaniteit en rechtsorde plaatsgemaakt voor angst voor vreemdelingen. Dit verklaart waarom het pact, dat toch vooral een opsomming van fatsoensnormen en spelregels is waar westerse landen moeilijk tegen kunnen zijn, door hen verworpen wordt. Omdat zelfs populisten niet durven te zeggen dat ze die waarden afwijzen, wordt twijfel gezaaid over het juridisch niet-bindende karakter van het pact.
En toch gaat het om waarden. Wie tegen de regel in het pact is dat vluchtelingen en migranten dezelfde universele mensenrechten en fundamentele vrijheden hebben en dat die gerespecteerd en beschermd moeten worden, is kennelijk voor de behandeling van deze groepen als tweederangs mensen van wie het geen probleem is dat ze in de Middellandse Zee verzuipen.
Dit betekent ook dat deze tweederangs mensen niet, zoals het pact vraagt, gered hoeven te worden en de vermisten opgespoord. We hoeven dan ook geen respect op te brengen voor andermans cultuur, religie en gebruiken en tradities. En migranten met een verblijfsvergunning hoeven dan ook niet, zoals het pact vraagt, dezelfde behandeling en rechten te krijgen als ‘gewone’ werknemers.
Zoek het uit
Wie zo redeneert en het pact verwerpt, moet niet raar opkijken dat Afrikaanse leiders hun conclusies trekken. Kennelijk willen de westerse tegenstanders van het pact hun landen niet helpen bij het tegengaan van migratie. Waarom zou die leider zich dan druk maken om zich aan afspraken te houden, zoals de verplichting tot het leveren van de juiste papieren en het terugnemen van migranten? Waarom zou een Afrikaanse leider een pact tekenen terwijl westerse landen zich nergens toe willen verplichten? Zoek het lekker zelf uit, zullen ze denken.
Ben ik dan voor ongelimiteerde arbeidsmigratie en opvang van vluchtelingen? Nee. Ik was de eerste die in het tv-programma ‘Buitenhof’ pleitte voor de inzet van de krijgsmacht om vluchtelingen een beschermde opvang in de regio te bieden. Ik werd voor een halve fascist uitgemaakt.
Maar ik vond, en ik vind dat nog steeds, dat er rekening moet worden gehouden met het draagvlak onder de bevolking. Doe je dat niet, dan dreigt maatschappelijke ontwrichting. Om die reden ben ik ook voor een arbeidsmigratie naar behoefte. Een migrant is welkom als die een economische bijdrage kan leveren.
Fatsoensnormen
Dit pact gaat niet over de vraag of en hoeveel mensen hier naartoe mogen komen, maar volgens welke spelregels. Opmerkelijk is dat het pact zelfs de detentie van migranten accepteert, mits aan minimale fatsoensnormen wordt voldaan.
De verwerping van die fatsoensnormen is vooral voor Nederland een fundamenteel probleem. De handhaving van de internationale rechtsorde is in onze Grondwet opgenomen en Den Haag is met al zijn internationale organisaties binnen zijn grenzen Stad van Vrede en Recht. Als we ons toch niet meer om waarden bekommeren wordt het tijd om de Grondwet te wijzigen en de internationale organisaties ons land uit te kieperen.
Lees wekelijks de column van Rob de Wijk in Trouw!