Hoe zorgwekkend is het oprukken van ISIS in Irak? En wat zijn de gevolgen daarvan voor Europa? We vroegen het aan Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS).
1. Hoe zorgwekkend is het oprukken van ISIS in Irak?
Heel zorgwekkend. Mosul, een belangrijke oliestad, is in handen gevallen van strijders van ISIS. Daarmee komt de olievoorziening onder controle van die groepering, als we niet uitkijken. Ook ligt de weg naar Syrië nu open. Dat is gevaarlijk, omdat ISIS streeft naar een kalifaat, een shariastaat die delen van Irak, Syrië en Libanon omvat.
ZIE OOK: ISIS straft al om een te korte baard
Nu krijg je extremisten in een staat die grenst aan een NAVO-land. Ook kunnen de strijders van ISIS olie als politiek drukmiddel gaan gebruiken. Ze zullen opleidingskampen inrichten en dat betekent grotere dreiging voor terreur in Europa en Israël. Ook zijn er meer vluchtelingen, omdat mensen niet onder sharia willen leven.
2. Wat kan het Westen doen?
Niks. De Amerikanen hebben al geïntervenieerd in Irak, dat heeft geleid tot dit resultaat. De problemen van nu zijn ontstaan toen zij zich terugtrokken. Je kan nu niet verwachten van het Westen dat ze opnieuw gaan interveniëren. Bovendien ben je nu te laat en zul je een complete oorlog moeten voeren om ISIS onder de duim te krijgen. Dat gaat niet gebeuren.
De Amerikanen hebben nu wel bedacht dat ze 5 miljard willen steken in de opbouw van lokale troepen, maar het duurt een tijd voordat die op sterkte zijn en daadwerkelijk tegen ISIS kunnen optreden.
3. En Europa?
Europa wil niks en kan niks. Ze hebben een groot deel van hun krijgsmacht afgeschaft.
4. Hoe sterk is Irak zelf?
Het Iraakse leger zelf is er niet best aan toe, dat is eigenlijk ingestort toen Saddam Hoessein verdween en dat betekent dat het leger van voor af aan moet worden opgebouwd.
5. Iran heeft hulp aangeboden. Kan dat land helpen?
Iran heeft al bataljons in Irak. Het buurland kan Irak helpen, maar alleen als het gaat om het sjiitische deel van Irak. De Iraanse steun is vooral politiek belangrijk.
De Iraakse premier al-Maliki, zelf sjiiet, steunt op Iran. De Syrische president Assad trouwens ook.
6. Wat heeft Syrië met de problemen in Irak te maken?
Je kan de opkomst van ISIS in Irak niet los zien van wat er in Syrië gebeurt. ISIS streeft naar een shariastaat in Syrië, Irak en Libanon. Nu al hebben ze een groot aansluitend gebied in Syrië en Irak. Waar ze zeggenschap hebben, voeren ze de sharia in. Ze hebben zelfs een kabinet.
7. Wat doet Turkije?
De Turkse premier Erdogan zit met een redelijk probleem met ISIS aan de grens. De veiligheid van het land loopt gevaar. De NAVO is al bijeengekomen om de dreiging van ISIS. Bovendien is Irak nu uit elkaar aan het vallen en dat is goed voor de Koerdische zaak. Als die in Irak en Syrië een Koerdische staat oprichten, zullen ze ongetwijfeld ook kijken naar het Koerdische gebied in Turkije. De Turken willen dat gebied niet opgeven.
8. Wat zijn de gevolgen voor Europa?
ISIS werkt als een magneet op jihadisten in Europa. De Syriëgangers zijn nu al een probleem en dat wordt straks veel erger. ISIS richt opleidingskampen op in Irak.
Verder is ISIS fel anti-Westers. Als zij de oliebronnen in handen krijgen, heeft dat direct effect op onze economie. Daarbij roepen de strijders dingen als dat ze Andalusië willen heroveren, een gebied in Spanje dat ooit islamitisch was. Waanzin natuurlijk, maar dat is koren op de molen voor extremisten in Europa.