Han ten Broeke was twaalf jaar Kamerlid voor de VVD en is nu buitenlanddeskundige bij HCSS. Hij verdeelt zijn tijd tussen Twente, Irak en de rest van de wereld. “Ik heb minder invloed dan in de politiek maar meer vrijheid”, vertelt hij in een uitgebreid interview in Tubantia.
Han ten Broeke (50) wijst op de radar die op het terrein van Thales in Hengelo staat. “Nog geen vijftig meter hier vandaan hebben we ogen en oren op de conflicten van nu en in de toekomst. Die enorme radar kijkt zo naar Kaliningrad waar de Russen hun Iskanderraketten hebben geplaatst.”
Veiligheid, oorlog en vrede, geschiedenis, internationale machtspolitiek; dat fascineert Ten Broeke. “Het houdt me al van kinds af aan bezig.” Twaalf jaar zat de VVD’er uit Ambt Delden in de Tweede Kamer. Daar was hij buitenlandwoordvoerder voor de partij, voorzitter van de Kamercommissie Defensie, voorzitter van de Nederlandse delegatie bij de NAVO. In 2018 eindigde dat abrupt toen naar buiten kwam dat hij in 2013 een ‘kortstondige, ongelijkwaardige relatie’ had met een jongere fractiemedewerkster. Ten Broeke stapte op.
Vrij snel daarna werd hij gebeld door het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Een denktank voor nationale en internationale veiligheidsstudies. Het onbekendere broertje van het Clingendael Instituut. Instituten die regelmatig Nederlandse overheden adviseren. “Als voorzitter van de Kamercommissie Defensie wilde ik niet alleen Clingendael horen, maar vroeg ik vaak HCSS erbij. Het is goed meerdere experts te vragen.”
Bij HCSS stond een bureau voor Ten Broeke klaar, waar hij graag aanschoof als directeur Politieke Zaken. “Ik zit nu op 100 meter van het Binnenhof, net buiten de Haagse bubbel. Ik heb nog steeds veel contact met dezelfde mensen. Het is een voordeel dat ik een internationaal netwerk heb opgebouwd. Nee, het is niet gek dat ik vanuit een andere rol dezelfde mensen spreek. Het is niet zo belangrijk wat er op mijn kaartje staat. Ik doe dit omdat het mijn interesse heeft, mijn hobby en passie is.”
Verschil met vroeger
Maar er is zeker verschil. “Ik had in de politiek relatief veel invloed, nu veel minder. Ik kreeg er vrijheid voor terug. Ik hoef mij geen zorgen te maken over hoe de coalitie denkt over wat ik nu zeg. Mijn opvattingen zijn dezelfde, maar ik hoef er geen rekenschap meer voor af te leggen. Daar zitten voordelen aan, maar ik werd politicus om invloed uit te oefenen. Dat is nu minder en meer indirect.”
Ten Broeke en HCSS worden ingehuurd voor advies. Door de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken, en steeds meer door bedrijven met veiligheidsrisico’s. Zoals KLM. “Daarvoor onderzoeken we overvliegrisico’s. We kijken naar burgerluchtvaart over gevaarlijke gebieden, praktisch de halve wereld tegenwoordig. Zo besloot KLM deze week niet meer over Iran te vliegen.”
Het conflict in Irak en Iran heeft zijn bijzondere aandacht. Hij is daar in het verleden wel geweest. “Dat helpt om een oordeel te kunnen vellen. Ik lees nu zoveel, er zijn een aantal conflicten in de wereld die ik goed bij houd, en dit is er een van.”
Ik hoef mij geen zorgen te maken over hoe de coalitie denkt over wat ik nu zeg. Mijn opvattingen zijn dezelfde, maar ik hoef er geen rekenschap meer voor af te leggen
Let op brexit
Irak en Iran zijn volop in het nieuws, maar Nederland moet zich komende tijd echt bezighouden met het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie, zegt Ten Broeke. “Met de Britten verliest Nederland een geestverwant in de EU die een beetje hetzelfde denkt over hoe je een interne markt en economie moet vormgeven. Beide landen zijn terughoudend hun overheden te laten ingrijpen in de markt. Duitsland en Frankrijk denken daar anders over en worden belangrijker als de Britten weg zijn. We gaan snel naar een wereld waarin de knip die in Europa altijd is gemaakt tussen markt en politiek gaat verdwijnen.”
Toch is het volgens Ten Broeke van levensbelang voor Nederland om in de EU te blijven. “Iedereen die denkt dat we het alleen kunnen en voor een Nexit is, heeft het mis. Dat kan niet, dan komt Nederland heel zwak te staan. Hier zijn mijn pleidooien altijd op gericht.”
Ten Broeke heeft ook oog voor Twente. Vorig jaar onderzocht hij in opdracht van platform Ondernemend Twente de wensen van vijftig ondernemers voor de toekomst van het Twentse ondernemerschap. Het resulteerde in een rapport over rentmeesterschap en hoe dat er in de toekomst uit ziet. Internationale ontwikkelingen spelen een grote rol.
“Wat we ons in Twente soms onvoldoende realiseren is hoe hard het gaat met eigendomsverhoudingen in de wereld. Ga eens na hoe snel Twentse bedrijven, voorheen familiebedrijven of eigen Twentse industriële juwelen, in handen komen van niet-Twentse, zelfs niet-Nederlandse of niet-Europese aandeelhouders. Dat is niet erg, het is goed voor het behoud van de werkgelegenheid. Maar het is erg als Twente nog met een twintigste-eeuwse mentaliteit denkt dat die bedrijven onze regionale problemen blijven oplossen.”
FC Twente
Hij noemt FC Twente als voorbeeld. “Als FC Twente gered moet worden, was dat een paar jaar terug nog een kwestie van enkele industriëlen en Wessels die de koppen bij elkaar staken. Over tien jaar is dat niet meer. Grolsch heeft het hoofdkantoor in Japan, Vredestein is hier niet meer, Ten Cate is gesplitst en van Thales moet je hopen dat die hier over tien jaar nog is. Al die bedrijven voelen nog steeds Twentse noaberschap maar daar moet je niet meer vanzelfsprekend vanuit gaan.”
Iets waarvan Ten Broeke geniet is de rust die hij vindt in zijn Twickelboerderij. Dat was al zo in de tijd dat hij Kamerlid was. “Daarom ben ik hier gaan wonen, dat is mijn rustpunt. Ik heb nu meer tijd dan voorheen om in Twente te zijn en ben ontzettend blij dat ik eindelijk samen met mijn dochter af en toe van mijn mooie boerderij kan genieten. Er is maar een plek waar ik me thuis voel, en dat is hier in Twente.”
Dit interview door Kelly Adams verscheen oorspronkelijk op 11 januari 2020 in Tubantia.
Foto bron: website VVD